غربال‌گري حوزه‌هاي آبخيز استان اردبيل بر اساس آسيب پذيري سيل

در سال‌هاي اخير جهان با پديده‌هاي زيادي روبه‌رو بوده است. از بين پديده‌هاي طبيعي، سيل به‌دليل تأثيرات نامطلوب آن توجه زيادي را به خود جلب كرده است. بيش از نيمي از تخريب و خسارات ناشي از سيل جهاني در قاره آسيا رخ مي‌دهند كه باعث تلفات جاني، آسيب به زيرساخت‌ها و ايجاد رعب و وحشت در جوامع نيز مي‌شوند. افزايش تاب‌آوري براي سيستم‌هاي شهري جهت مقابله و به‌حداقل رساندن خطرات پديده سيل حياتي است. اين موضوع مسلماً در ايران اهميت بيش‌تري دارد، چراكه افزايش فراواني سيل يك نگراني قابل‌توجه براي بسياري از مناطق اين كشور است. علي‌رغم وجود پژوهش‌هاي زياد در ايران، هنوز مسئله آسيب‌پذيري حوزه‌هاي آبخيز به‌طور جامع و چندبعدي توسط جامعه علمي پوشش داده نشده است. بنابراين، پژوهش حاضر باهدف سنجش آسيب‌پذيري سيل در ۲۶ حوزه‌ آبخيز استان اردبيل بر اساس ۱۹ معيار و ۳ عامل مختلف برنامه‌ريزي‌شده است. براي محاسبه معيارها از داده‌هاي هواشناسي و هيدرولوژي، لايه‌هاي اطلاعاتي و نقشه‌هاي قابل‌دسترس، سالنامه‌هاي آماري و مطالعات پيشين بهره گرفته شد. هم‌چنين، از روش آنتروپي شانون براي وزن‌دهي معيارها و از روش ويكور براي رتبه‌بندي حوزه‌هاي آبخيز از نظر سه عامل در معرض قرارگيري، حساسيت و تاب‌آوري و نيز آسيب‌پذيري سيل استفاده شد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه از نظر عامل در معرض قرارگيري، حوزه‌هاي آبخيز مشيران، فيروزآباد و گيلانده، از نظر عامل حساسيت، حوزه‌هاي آبخيز هير، باروق و لاي بالاترين رتبه را به‌خود اختصاص دادند. علاوه بر اين، حوزه‌هاي آبخيز پل سلطاني، حاج‌احمدكندي و باروق داراي تاب‌آوري بسيار زياد در برابر سيل به‌ترتيب با رتبه‌ ۱ تا ۳ هستند. نتايج رتبه‌بندي آسيب‌پذيري سيل نيز نشان داد كه حوزه‌هاي آبخيز دوست بيگلو، مشيران و ساميان با رتبه‌هاي ۱، ۲ و ۳ بيش‌ترين آسيب‌پذيري را دارند.