الزامات، اصول و روش هاي اخلاقي و آموزشي شاگردپروري از ديدگاه امام صادق (ع)

يكي از بنيادي ترين شاخصه‌هاي مرجعيت علمي كه به لحاظ تاريخي باورمندي به مرجعيتِ مرجع و سرآمدي او را بر ديگر مدعيان اثبات مي‌كند، شاگردپروري است. اين اصطلاح بدين معناست كه هر مربي، معلم يا استاد با كاربست تمهيداتي برنامه‌ريزي‌شده، فراگيرانش را افرادي متخلّق، كارآمد و متخصص بار مي‌آورد و آنان را براي ايفاي نقش‌هاي متناسب علمي در جوامع انساني آماده مي‌سازد. فرايند شاگردپروري بر اساس اصول و روش‌هاي خاصي انجام مي‌گيرد. مسئله اين پژوهش چگونگي كاربستِ هوشمندانه و نظام مند اين فرايند در نظام آموزشي امام صادق (ع) است. سؤال اين است كه الزامات، اصول و روش‌هاي شاگردپروري در مكتب علمي امام صادق (ع) در حوزه آموزش و اخلاق چگونه محقق شده است؟ روش پژوهش تحليل محتوا با رويكرد كيفي و تحليل مضمون و روش جمع‌آوري داده‌ها، بررسي اسناد و مدارك است. واحد بررسي، گزارش‌ها و روايات تاريخي با تكيه بر روايت مشهور به «رجل شامي» است. راويان متعددي تعداد شاگردان امام را از يك تا 200 نفر تا خانه پر از جمعيت گزارش كرده‌اند. شاگردپروري نخبگاني در دستور كار امام قرار داشته و امام بر اين نكته تحفظ داشته‌اند كه شاگردان در همان رشته‌هايي كه تخصص دارند به مناظره بپردازند. بررسي نمونه انتخابي از مناظرات علمي امام صادق (ع) نشان داد كه تربيت برنامه‌ريزي‌شده شاگردان متخصص و نخبه در رشته‌هاي مختلف بر پايه اصول آموزشي هشتگانه و اصول اخلاقي پنج گانه و با استفاده از روش‌هاي آموزشي هفتگانه و روش‌هاي اخلاقي سه‌گانه انجام‌گرفته است.