بررسي برهم‌كنش مكانيكي بين زمين‌لرزه‌هاي بزرگ شمال غرب ايران

بشر از ديرباز با پديده‌هاي مخرب طبيعي ازجمله زمين لرزه روبه‌رو بوده است. آگاهي از زمان و مكان رخداد زمين‌لرزه هاي بزرگ جهت هشدار دادن قبل از رخداد زمين‌لرزه ضروري است. از بررسي تغييرات تنش در پوسته زمين مي‌‌توان در برآورد احتمال وقوع زمين لرزه بهره برد. تحليل تغييرات تنش كولمب در بسياري از مناطق لرزه‌خيز جهان نشان مي‌دهد كه در بيشتر موارد، مكان رخداد زمين‌لرزه هاي بعدي از تغييرات تنش كولمب ناشي از زمين‌لرزه هاي قبلي در آن منطقه متأثر است. در اين تحقيق به‌منظور بررسي مكان احتمالي رخداد زمين‌لرزه هاي بزرگ، تغييرات تنش كولمب همالرز 29 زمين‌لرزه‌ تاريخي و دستگاهي با بزرگاي بيشتر از 5/5 در بخش شمال غربي ايران به‌ترتيب تاريخي محاسبه شد. بررسي برهم كنش مكانيكي بين زمين‌لرزه ها، وجود ارتباط مكاني بين آنها را براي حدود 65 درصد از رويدادها نشان مي دهد. همچنين براي آگاهي از اينكه در كدام قسمت از منطقه مورد مطالعه خطر لرزه‌اي ممكن است احتمال بيشتري داشته باشد، تغييرات تنش كولمب تجمعي ناشي از تغييرشكل هاي هما‌لرز روي صفحات گسلي راستالغز و شيب لغز با هندسه بهينه محاسبه شد. نتايج اين محاسبات نشان داد مناطق پرخطر و محتمل براي ايجاد زمين‌لرزه‌هاي بزرگ بعدي، مناطقي هستند كه در محدوده افزايش تنش كولمب هما‌لرز زمين‌لرزه هاي پيشين واقع هستند و گسل فعالي هم‌جهت با جهت هاي بهينه شكست هاي راستالغز و شيب لغز دارند. اين مناطق براي گسل هاي راستالغز عبارت‌اند از: قسمت جنوب شرقي گسل شمال تبريز (بستان آباد)؛ قسمت شمالي گسلش ناشي از زمين‌لرزه سال 1843 از گسل ماكو؛ قسمت جنوبي گسلش ناشي از زمين‌لرزه سال 1840. براي گسل‌هاي شيب لغز نيز اين مناطق عبارت‌اند از: گسل شيب لغز تسوج، بين گسلش ناشي از‌‌ زمين‌لرزه هاي سال هاي 1807 و 1857‌؛ گسل شيب لغز ميشو؛ قسمت جنوبي گسلش ناشي از زمين‌لرزه سال 1844 از گسل بزقوش؛ قسمت شمالي گسلش ناشي از زمين‌لرزه سال 1879 از گسل بزقوش.