تأثير خطاي مدل رقومي ارتفاعي بر اثر مستقيم و غيرمستقيم توپوگرافي

هنگام تعيين زمين‌وار (ژئوئيد) سانتيمتري در مناطق كوهستاني، توپوگرافي (اجرام بالاي زمين‌وار) مؤلفه‌اي شايان توجه است؛ ازاين‌رو بخشي از خطاي تعيين زمين‌وار متأثر از خطاي اثر توپوگرافي است. داده اصلي در محاسبه اثر توپوگرافي، مدل‌هاي ارتفاعي رقومي (DEM) است؛ بنابراين دقت اثر توپوگرافي، صرف‌نظر از نحوه مدل‌سازي عددي آن، به خطايDEM  وابسته است. اين مطالعه به بررسي تأثير خطاي  DEM بر اثر مستقيم و غيرمستقيم توپوگرافي در تعيين زمين‌وار مي‌پردازد. در اين پژوهش اثر مستقيم و غيرمستقيم توپوگرافي با مدل دوم هلمرت و به روش موريتز- پلينن محاسبه مي‌شود. خطاي اثر توپوگرافي با اِعمال قانون انتشار خطا بر روابط انتگرالي محاسبه آن به‌دست‌مي‌آيد. براي سرعت بخشيدن به محاسبات عددي، از تبديل فوريه سريع استفاده مي‌شود. محاسبات عددي اين مطالعه براي منطقه كوهستاني البرز مركزي و با استفاده از دو مدل رقومي ارتفاعي جهاني SRTM و AW3D30 با قدرت تفكيك مكاني يك ثانيه كماني (حدود 30 متر) انجام شد. نتايج عددي نشان مي‌دهد اختلاف مقادير متوسط اثر مستقيم و غيرمستقيم توپوگرافي به‌دست‌آمده از اين دو مدل به‌ترتيب 0.1 ميلي‌گال و 1 ميليمتر است؛ بنابراين اختلاف معني‌داري در دو مدل رقومي براي محاسبه اثر توپوگرافي وجود ندارد. همچنين اثر خطاي مدل رقومي SRTM بر اثر مستقيم و غيرمستقيم توپوگرافي در بازه 0 تا 0.6 ميلي‌گال و خطاي اثر مستقيم توپوگرافي در بازه 0 تا 1.7 سانتيمتر متغير است. در نهايت، خطاي مدل رقومي SRTM در تعيين زمين‌وار در منطقه آزمون به 1.8 سانتيمتر مي‌رسد. نتايج عددي حاكيست خطاهاي برآورد‌شده براي اثر توپوگرافي در تعيين دقت زمين‌وار جاذبي در مناطق كوهستاني شايان توجه هستند.