منشاء گلفشان‌هاي فعال قارنيارق و نفتليجه در دشت گرگان، ايران

گلفشان هاي قارنيارق و نفتليجه از گلفشان هاي فعال بزرگ دشت گرگان به‌شمار مي‌روند كه در نيمه باختري اين دشت واقع شده‌اند. جهت تعيين منشاء اين گلفشان ها مطالعه محدودي با استفاده از بررسي نمونه هاي جمع‌آوري شده از خروجي اين گلفشان‌ها انجام و بر اين مبنا مدل هايي از ساختار زيرسطحي آنها ارائه شده است. در اين مطالعه جهت بررسي اين دو گلفشان براي اولين بار از داده هاي ژئوفيزيكي استفاده شد. با استفاده از يك مقطع لرزه‌اي دوبعدي كه از اين دو گلفشان عبور مي كند و چاه اكتشافي گرگان 3- الف كه در نزديك گلفشان قارنيارق حفر شده است، توالي رسوبي و عناصر ساختاري ريشه گلفشان ها ترسيم شد. تفسير مقطع لرزه‌اي نشان مي دهد در ريشه اين گلفشان ها تعدادي گسل عادي وجود دارد كه از لايه هاي دوران نوزيستي عبور كرده‌اند و با شيب زياد و به‌طور متحدالمركز به رأس رسوبات چين خورده دوران ميانه زيستي مي رسند. به‌نظرمي‌رسد موقعيت تشكيل اين گلفشان ها با چين‌خوردگي هاي عميق، تداوم تنش و دياپيريسم در لايه هاي كپه داغي كنترل مي شود كه به‌نوبه خود سبب توسعه شكستگي ها و گسل ها در اين موقعيت كششي شده‌اند. با توجه به تداوم گسل ها و درزها تا رأس چين هاي مدفون كپه داغ پيشنهاد مي شود تله هاي نفتي تشكيل شده در قله اين ساختارها، تغذيه كننده بخشي از مواد و گازهاي خروجي از اين گلفشان ها باشند. همچنين با توجه افزايش ضخامت رسوبات كاسپين به سمت مركز حوضه، عمق تشكيل تله هاي هيدروكربوري متفاوت است كه اين مسئله نتايج مطالعه قبلي را مبني بر تفاوت در عمق سيالات و گازهاي خروجي توجيه مي كند.