عنوان مقاله :
هويت‌مندي و جهت‌داري فلسفه دين و معيارها و شاخص‌هاي اسلامي‌بودن آن
پديد آورندگان :
علي‌تبار ، رمضان پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي - گروه منطق فهم دين
كليدواژه :
فلسفه دين , جهت‌داري , فلسفه دين اسلامي , فلسفه قاره‌اي و تحليلي
چكيده فارسي :
يكي از مسائل مهم در حوزه علم‌شناسي، جهت‌داري و هويت‌مندي علوم است. مراد از جهت‌داري علم، داشتن اوصافي نظير ديني، اسلامي، يهودي، مسيحي، سكولار و الحادي است. اين مسئله درباره تمامي علوم از فلسفه مطلق به مثابه انتزاعي‌ترين آن تا فلسفه‌هاي مضاف، علوم انضمامي و كاربردي صادق است. فلسفه دين به عنوان يكي از فلسفه‌هاي مضاف نيز از اين قاعده مستثنا نبوده و مي‌تواند جهت‌دار و هويت‌مند باشد. عوامل مختلفي به مثابه شاخص در هويت‌بخشي و جهت‌داري فلسفه دين نقش دارند. برخي از عوامل از سنخ نظري و معرفتي‌اند و برخي نيز از سنخ غير معرفتي. عوامل معرفتي عبارتاند از: نگرش‌ها، جهان‌بيني‌ها، فلسفه، پارادايم‌ها و مبادي و مباني، موضوع، مسائل، منابع، روش و غايت. عوامل غير معرفتي اموري نظير انگيزه‌ها، نيازها، گرايش‌ها، بستر و فضاي فرهنگي و اقتضائات اجتماعي را شامل مي‌شود. مقاله حاضر مي‌كوشد با روش فلسفي و عقلي، ضمن طرح جهت‌داري فلسفه دين، معيارها، عوامل و شاخص‌هاي جهت‌داري آن را نشان دهد. از نتايج و يافته‌هاي اين مقاله، امكان و ضرورت فلسفه دين اسلامي به رغم وجود برخي ويژگي‌ها، نظير داشتن دغدغه و سؤال جهاني و مشترك، عدم تفاوت ملحد و متدين در تفكر فلسفي دربارۀ دين و عدم دغدغه در دفاع از عقايد ديني مي‌باشد.
