نقد ترجمه ساخت اطلاعي نشان‌دار در رمان‌هاي نجيب محفوظ (مطالعه موردي: رمان‌هاي «الشحاذ» و «الطريق»)

عدول از چينش واژگاني معمول در هر زباني، ساخت‌هايي با عنوان ساخت‌هاي اطلاعي نشان‌دار را رقم مي‌زند. ساخت‌هاي نشان‌دار معاني كاربردشناختي و نقش ارتباطي در گفتمان دارند. از آنجايي‌كه ترجمه كنشي ارتباطي است، اهتمام به اين ساخت‌ها به‌منظور برقراري تعادل كاربردشناختي و ارتباطي ميان گفتمان مبدأ و مقصد ضروري مي‌نمايد. در اين پژوهش پس از بررسي مباني نظري ساخت اطلاع و فرآيند مبتداسازي كه جزء مهم‌ترين ساخت‌هاي اطلاعي نشان‌دار است به شيوه توصيفي - تحليلي به هفت نمونه ترجمه فارسي از رمان‌هاي «الشحاذ» و «الطريق» از نجيب محفوظ، نويسنده سرشناس مصري و برنده جايزه نوبل ادبي 1988، پرداخته‌ شده است. رمان «الشحاذ» را محمد دهقاني با عنوان «گدا» و رمان «الطريق» را محمدرضا مرعشي پور با عنوان «راه» به فارسي برگردان كرده است. در آثار نجيب محفوظ و ازجمله دو رمان يادشده عدول از چينش واژگاني معمول ساخت‌هاي اطلاعي نشان‌داري را رقم‌زده است كه انتقال صحيح آن‌ها به همان صورت نشان‌دار به‌منظور بيان مقصود نويسنده ضروري مي‌نمايد. نتايج حاصل ‌شده از اين پژوهش نشان داده است كه مترجمان اغلب با شم زباني خود به ترجمه پرداخته و در نتيجه ساخت‌هاي نشان‌دار را به‌صورت بي‌نشان برگردان كرده‌اند. اين امر سبب شده است بخشي از معناي مدنظر نويسنده بيان نشده و تعادل ارتباطي و نقشي ميان دو گفتمان حاصل نشود.