الزام‌هاي سياستي كيفيت و دقت آمار‌هاي سرشماري و رويدادهاي حياتي

يكي از مسئوليت‌هاي جمعيت‌شناسان آگاهي از چگونگي برهم‌كنشي فرآيندهاي باروري، مرگ‌ومير و مهاجرت در تعيين حجم، رشد و تغييرات جمعيت است. ايران تحولات جمعيت‌شناختي گسترده‌اي در طول سه دهۀ گذشته تجربه كرده است. اين تحولات به يك چرخش اساسي در سياست‌هاي جمعيتي دولت منجر شد. مواجهه‌ غيركارشناسي با موضوع جمعيت سبب شد تا بحث دربارۀ آن به عرصۀ عمومي كشيده شود. در نتيجه، تعيين اولويت‌هاي سياست‌گذاري جمعيتي به يك مسألۀ فراگير در كشور تبديل شد. تشخيص مسأله و در دستور كار قرار دادن آن بخشي از فرآيند سياست‌گذاري است. در اين مقاله با تمركز بر نتايج سرشماري‌هاي عمومي نفوس و مسكن استان‌هاي همدان و لرستان در سال‌هاي 1390 و 1395 و نيز آمار رويدادهاي حياتي اين استان‌ها در دورۀ 1395ـ1390 نشان داديم كه معادلۀ تغييرات جمعيت بر مبناي آمارهاي سرشماري در توازن با آمار رويدادهاي حياتي و خالص مهاجرت نيست. در چنين شرايطي تحليل تعيين‌كننده‌هاي تغييرات جمعيت دشوار و تعيين اولويت‌هاي سياست‌گذاري و ارائۀ راهبردهايي براي مديريت جمعيت غيرواقعي خواهد بود. يافته‌ها بر اهميت ارزيابي كيفيت آمارهاي سرشماري و رويدادهاي حياتي پيش از هرگونه تصميم‌گيري و سياست‌گذاري براي جمعيت تأكيد دارد.