نظريه تلازم تكليف اجتماعي با ثبوت حق از ديدگاه شيخ عبدالكريم حائري(مطالعه موردي اثبات «حق طلاق براي زوجه»)

محقق بزرگ شيخ عبدالكريم حائري داراي انديشه‌هاي اصولي و فقهي‌ نه عقل‌گراي مفرط و نه متن‌گراي بي‌چون‌وچرا، بلكه داراي تفكر اجتهادي همراه اعتدال است. از اين رهگذر نظريۀ «تلازم تكليف اجتماعي بر ثبوت حق» را مي‌توان  از تفكر اجتهادي ايشان استخراج كرد. شيخ عبدالكريم حائري با پذيرش اين نظريه معتقد است گاهي در جعل حكم و تكليفْ رعايت حق ديگري لحاظ مي‌شود، درنتيجه براي شخص ديگر ايجاد حق مي‌كند. نگارنده با استخراج اين نظريه از آثار علمي ايشان و اثبات آن، مورد‌ «حق طلاق براي زوجه» را در تطبيق اين نظريه ارائه مي‌دهد. نمونه ارائه‌شده با استظهار از آيۀ «إِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَان» و تلازم تكليف اجتماعي با ثبوت حق به‌دست مي‌آيد و ثابت مي‌شود. موارد ديگري كه با نظريۀ ايشان براي ديگري ايجاد حق مي‌كند و مي‌توان آن را نام برد، «حق فقرا» در خمس و زكات و «حق غيبت‌شده» در جلب رضايت او است.