جغرافياي تاريخيِ شهرهاي گيلان از منظرِ گردشگري

مقدمه: شهرها از مقصدهاي مهم گردشگري اند و بسياري از گردشگران در سفرهاي گردشگري از آثار و بناهاي تاريخي آنها بازديد مي كنند. ليكن در بسياري موارد، از پيشينه ي جغرافياي تاريخي آنها چندان اطلاعاتي ندارند. به همين دليل به نوعي از ادراكات سطحي درباره ي شهرها بسنده مي كنند. شهرها در طولِ تاريخ از اصلي ترين عرصه هاي اجتماعي بوده اند كه بسياري از چالش هاي تاريخي، سياسي و فرهنگي در آنها رخ داده است. چه بسا كه به دنبالِ اين چالش ها، محلِ شهرها جابه جا شده، برخي نقش و اهميتِ خود را از دست داده اند و چه بسا شهرهايي كه به دنبالِ يك اراده ي سياسي، اهميت تازه اي پيدا كرده اند. هدف: اين مقاله سعي دارد، شهرهاي رشت، لاهيجان، فومن، بندرانزلي و تالش را از منظرِ جغرافياي تاريخي واكاوي كرده و تحولاتِ فضايي، تاريخي آن ها را با هدفِ تقويتِ نگرشِ عميق ترِ آنان به اين شهرها به تصوير بكشد، و با بهر ه گيري از جغرافياي تاريخي و به تبعِ آن معرفيِ ظرفيت هاي فرهنگي تاريخيِ شهرهاي گيلان، گردشگريِ فرهنگي تاريخي نيز در اين استان شكل گيرد.. روش شناسي تحقيق: روشِ تحقيق به صورتِ اسنادي و مشاهداتِ ميداني بوده و از نقشه هاي تاريخيِ اين شهرها براي تبيينِ جغرافياي تاريخيِ آن ها استفاده شده است. قلمرو جغرافيايي پژوهش: شامل شهرهاي رشت، لاهيجان، فومن، بندرانزلي و تالش در محدوده ي جغرافيايي استان گيلان است. يافته ها: گيلان از مهم ترين مقصدهاي گردشگري ايران است. اما انگيزه ي اصلي گردشگران عمدتاً استفاده از جاذبه هاي طبيعي گيلان است. كمتر كسي مي داند كه چگونه دو شهرِ لاهيجان در گيلان بيه پيش و فومن در گيلانِ بيه پس، كه روزگاري مقرِ حكومت بوده اند، به دنبالِ يك اراده ي سياسي، نقشِ خود را به شهري كوچك، يعني رشت واگذار كرده اند و يا اينكه از تبديلِ يك صيدگاهِ ساحلي به نام انزلي، چگونه يك شهر بندري و گردشگرپذير شكل مي گيرد و همين شهر پناهگاهِ مهاجرينِ رانده شده ي لهستاني، روسي و ارمني مي شود و يا اينكه با محدود شدنِ روابطِ سياسي و اقتصادي ايران و شورويِ سابق، بندرِ كرگانرود از رونق افتاده و ساكنينِ آن به محلِ فعليِ هشتپر كوچ مي كنند كه امروز از فعال ترين شهرهاي استان است. نتايج: استانِ گيلان به عنوانِ يكي از استان هاي شمالي و گردشگرپذيرِ ايران مطرح است و آنچه تاكنون با توجه به مشاهداتِ ميداني، باعثِ جلب و جذبِ گردشگر به شهرهاي اين استان شده است، طبيعتِ زيبا و منحصر به فردِ آن بوده است، در حالي كه با توجه به قدمتِ تاريخيِ سكونت گاه هاي شهري و روستاييِ استانِ گيلان، بسياري از ظرفيت هاي تاريخي اعم از جاذبه ها، آداب، رسوم و فرهنگِ، وقايع و يادمان هاي تاريخي و هم چنين تاريخِ شكل گيري سكونت گاه هاي شهري و تغييراتي كه به مرورِ زمان در كالبد و ريخت شناسيِ اين شهرها شكل گرفته است، براي بسياري از گردشگران و حتيِ مردمِ بوميِ گيلان ناشناخته است و يكي از مهم ترينِ دلايلِ آن عدمِ آشنايي با تاريخ و جغرافياي تاريخي اين مناطق است. اين پژوهش به بيانِ جغرافياي تاريخي و ظرفيت هاي گردشگري بخصوص ظرفيت هاي فرهنگي تاريخي در شهرهاي استانِ گيلان پرداخته تا افرادِ بومي و همچنين گردشگرانِ فرهنگي تاريخي با تاريخِ اين مرز و بوم و جاذبه هاي آن بيشتر آشنا شده و زمينه سازِ توسعه ي اين نوع از گردشگري در استان شود.