شناسايي و اولويت‌بندي عوامل اثرگذار بر ضايعات مركبات در استان‌هاي شمالي ايران با روش تحليل سلسله مراتبي

به‌منظور رتبه‌بندي عوامل مؤثر بر ايجاد ضايعات در چرخه توليد مركبات در سه استان شمالي گيلان، مازندران و گلستان، ابتدا با استفاده از پيشينه پژوهش و مشورت با كارشناسان، چهار مرحله داشت، برداشت، پس از برداشت و بازار به‌عنوان معيارهاي اصلي و 17 عامل اثرگذار (4 زيرمعيار براي مرحله داشت، 4 زيرمعيار براي مرحله برداشت، 5 زيرمعيار براي مرحله پس از برداشت و 4 زيرمعيار براي مرحله بازار) به‌عنوان زيرمعيارها شناسايي شدند. پرسشنامه‌ها به‌صورت مقايسات زوجي، طراحي و به روش نمونه‌گيري هدفمند از طريق مصاحبه با 10 نفر از كارشناسان خبره اين حوزه تكميل شدند. تجزيه‌ و تحليل داده‌ها به كمك روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) صورت گرفت. نتايج نشان داد كه در بين معيارهاي اصلي تأثيرگذارترين مرحله در ايجاد ضايعات مركبات، مرحله داشت با وزن 0/542 است. پس از آن، به ترتيب، مرحله پس از برداشت با وزن 0/284، مرحله برداشت با وزن0/129 و مرحله بازار با وزن 0/045 در رتبه‌هاي بعدي اهميت از ديدگاه خبرگان قرار دارند. در مقايسه و رتبه‌بندي زيرمعيارها، شاخص عدم مبارزه به‌موقع و صحيح با آفات و بيماري‌ها با وزن 0/320 با اهميت‌ترين عامل در تلفات مركبات شناسايي شد. پس از آن به ترتيب شاخص‌هاي عدم كنترل سرمازدگي (0/156) در رتبه دوم، نامناسب بودن انبارها و سردخانه‌ها (0/134) در رتبه سوم، برداشت در زمان نامناسب (0/075) در رتبه چهارم و عدم كنترل مناسب بيماري‌هاي پس از برداشت (0/064) در رتبه پنجم اهميت قرار گرفتند.