تاثير «فرهنگ از منظر راپاپورت» بر «تصوير ذهني» و بررسي نقش اين تاثيرگذاري بر شكل‌گيري محيط

محيط‌‌هاي ساخته‌‌شده در هر منطقه‌‌اي، ويژگي‌‌هاي منحصربه‌‌فردي دارند كه فرهنگ خاص آن منطقه را منعكس مي‌‌كنند، چرا كه محيط‌‌ها بر اساس قالب‌‌هاي ذهني افراد شكل مي‌‌گيرند و اين قالب‌‌هاي ذهني در ذهن افراد مطابق با فرهنگ آن‌ها ايجاد مي‌‌شوند. تصوير ذهني افراد بر پايه‌‌ي عوامل خاصي در طي زمان شكل گرفته كه اين تصوير ذهني نقش به‌سزايي در خلق رابطه‌‌ي حسي و عاطفي و كنش و واكنش صحيح ميان افراد و محل زندگي آن‌ها داشته است. لذا جهت بررسي ارتباط فرهنگ و معماري، لازم است تصاوير ذهني افراد نيز كه بر محيط ساخته‌‌شده تاثير مي‌‌گذارند، پژوهش و مؤلفه‌‌هاي فرهنگي و نحوه‌‌ي ارتباط آن‌ها با تصوير ذهني بررسي شوند. بنابراين نوشتار حاضر از نوع تحقيقات بنيادي و از نظر ماهيت، كيفي است و به روش توصيفي- تحليلي و با بهره‌‌گيري از مطالعات اسنادي و كتابخانه‌‌اي با هدف شكل‌‌گيري تصاوير ذهني روشن در ذهن افراد بر اساس مؤلفه‌‌هاي فرهنگي مستخرج از منظر آموس راپاپورت، سعي دارد تا با پيوند دو مفهوم فرهنگ و تصوير ذهني؛ تاثيرپذيري، ارتباط متقابل و نقش مهم آن‌ها را در محيط‌‌هاي ساخته‌‌شده نشان دهد. هم‌چنين پس از استخراج مؤلفه‌‌ها از منظر راپاپورت، براي هر كدام از مؤلفه‌‌ها با توجه به دسته‌‌بندي آن‌ها دو نمونه‌‌ي شاخص از معماري ايران انتخاب گرديده و در قالب جداول تحليل شده‌‌اند. نتايج پژوهش نشان مي‌‌دهد كه فرهنگ از منظر راپاپورت نه تنها بر تصاوير ذهني ايجاد‌شده بر ذهن افراد مؤثر است، بلكه نمونه‌‌هاي ارائه‌شده براي مؤلفه‌‌هاي فرهنگي نشان دادند كه شيوه‌‌ي زندگي (روابط متقابل محيط- رفتار)، روابط اجتماعي (ناشي از فرهنگ و قالب‌‌هاي ذهني)، آداب و رسوم (در نتيجه‌‌ي تكرار رفتارها) و عقايد و باورها (ايجاد‌شده با گذشت زمان) مي‌‌توانند بخشي از عوامل كالبدي و ادراكي- روان‌‌شناختي تصاوير ذهني باشند و افراد بر اساس اين تصاوير ذهني محيط خود را شكل ‌‌دهند. بنابراين تصاوير ذهني شكل‌گرفته در ذهن افراد بر شكل‌‌گيري محيط‌‌ تاثيرگذار است.