ويژگي‌هاي گفتمان‌هاي رويكرد به غرب در سياست خارجي ايران نمونه‌پژوهي : دوره‌هاي محمد مصدق (1332 – 13330) و پهلوي دوم (1357 – 1342)

هدف پژوهش پيش‌رو شناسايي ابعاد مختلف سياست خارجي ايران با روش تحليل گفتمان است. براي اين منظور دو دوره زماني برجسته در تاريخ معاصر ايران، مورد توجه واقع شده است. سياست خارجي محمد مصدق از سال 1320 تا 1332 و سياست خارجي محمدرضا پهلوي از سال 1342 تا 1357. سوال اصلي اين پژوهش بر اين پايه است كه،گفتمان‌هاي محمد مصدق (1332 – 1330) و پهلوي دوم (1357-1342) در قبال غرب در سياست خارجي ايران چه همانندي‌ها و ناهمانندي‌هايي داشته‌اند؟ فرضيه ]چنين است : به نظر مي‌رسد گره‌گاه‌هاي گفتماني، در گفتمان‌هاي رويكرد به غرب در هر يك از دوره‌هاي محمد مصدق (1332 – 1330) و پهلوي دوم (1357- 1342) با بر‌ساختن معناهاي مورد نظر خود باعث طرد و به حاشيه راندن ساير گفتمان‌هاي ممكن در سياست خارجي ايران شدند. بر اين اساس : الف) همانندي گفتمان‌هاي مذكور به حاشيه راندن ساير گفتمان‌هاست. ب) ناهمانندي اين گفتمان‌ها در اين است كه : 1. در دروان نخست وزيري مصدق گفتمان ملي‌گرايي وي كه در بستر آن رويكرد استقلال‌خواهي در برابر غرب به اجرا درآمد، مبناي سياست خارجي او بود. 2. گفتمان جهان‌گرايي محمدرضا شاه كه بر اساس سياست شباهت با غرب، مبناي سياست خارجي شاه را تشكيل داد.