ارزيابي وضعيت تغذيه‌اي زعفران (Crocus sativus L.) در استان خراسان جنوبي با روش انحراف از درصد بهينه (DOP )

تغذيه متعادل شرط اصلي افزايش كمّي و كيفي محصولات كشاورزي از جمله زعفران مي‌باشد. مصرف بهينه كود و رعايت تعادل و تناسب بين عناصر غذايي اهميت زيادي داشته كه لازمه دست‌‌يابي به آن، ارزيابي صحيح تعيين نياز گياه مي‌باشد. تجزيه گياهي يكي از مناسب ترين روش‌هاي ازريابي وضعيت تغذيه‌اي محصولات كشاورزي محسوب مي‌‌شود. با توجه به اينكه برگ اصلي‌ترين و‌ مهم‌ترين محل متابوليسم گياه مي‌باشد تجزيه عناصر غذائي موجود در برگ و تفسير نتايج آن بر اساس روش‌هاي استاندارد، مي‌تواند اطلاعات كاملي از وضعيت تغذيه گياه فراهم آورده، به منظور تعيين ترتيب نياز عناصر غذائي و اولويت كوددهي مزارع مورد استفاده قرار گيرد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسي وضعيت تغذيه‌اي زعفران در استان خراسان جنوبي، در هفته اول بهمن ماه نمونه‌هاي برگ از 23 مزرعه جمع‌آوري و غلظت عناصر پرمصرف (نيتروژن، فسفر و پتاسيم) و كم‌مصرف (آهن، روي، مس و منگنز) در آنها اندازه‌گيري شد. با استفاده از غلظت عناصر غذايي در برگ مزارع با عملكرد نسبي بالا، غلظت استاندارد (مرجع) براي عناصر نيتروژن، فسفر و پتاسيم به ترتيب 2/94، 0/25 و 1/22 درصد و براي عناصر آهن، منگنز، روي و مس به ترتيب 215/17، 27/21، 21/30 و7/27 ميلي‌گرم بر كيلوگرم به دست آمد. بعد از به دست آوردن غلظت مرجع، مقدار DOP محاسبه گرديد و بر اساس آن ترتيب نياز عناصر غذائي تعيين گرديد. محاسبات مربوط به شاخص انحراف از درصد بهينه نشان داد كه قدر مطلق DOP براي تمام عناصر غذائي مورد مطالعه بيشتر از صفر بوده، به عبارتي مشكل عدم تعادل تغذيه‌اي در تمامي مزارع وجود داشت. در بيش از 95 درصد موارد، عدم تعادل تغذيه‌اي ناشي از كم‌بود عناصر غذائي و در موارد معدودي، به بيش‌بود عناصر مرتبط بود. براساس شاخص‌هاي انحراف از درصد بهينه، در بين عناصر پرمصرف، پتاسيم در 70 درصد مزارع مورد بررسي و در بين عناصركم‌مصرف، عنصر منگنز در 60 درصد، و آهن در 30 درصد از مزارع، داراي منفي‌ترين ميزان شاخص (بيش‌ترين ميزان كمبود) بود. بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش مي‌توان توصيه كرد كه در مزارع زعفران استان خراسان جنوبي، مصرف كودهاي حاوي پتاسيم، آهن و منگنز بايد در اولويت مصرف قرار گيرد.