ارزيابي شرايط هيدرومورفولوژي طالقان رود جهت برنامه‎ريزي محيطي با استفاده از روش‎هاي MQI و RQI

رودخانه‎ها در طول زمان با تغييرات مورفولوژيكي و اكولوژيكي زيادي مواجه‎اند و اين در برنامه‎ريزي‎هاي محيطي و عمراني حائز اهميت است. طالقان‎رود در استان البرز ازجمله رودخانه‎هايي است كه طي سال‎هاي اخير به دلايلي مانند سدسازي، تغييرات كاربري اراضي در اثر توسعه كشاورزي، ساخت‎وسازها، گردشگري و برداشت شن و ماسه، تغييرات زيادي داشته است؛ بنابراين پژوهش حاضر به بررسي تغييرات طبيعي و انساني مؤثر در وضعيت هيدرومورفولوژيكي طالقان‎رود و اقدامات مديريتي مقتضي مي‎پردازد. داده‎هاي مورداستفاده در تحقيق شامل اطلاعات كتابخانه‎اي، اطلاعات به‎دست‎آمده از تصاوير گوگل ارث و بازديدهاي ميداني و همچنين مدل رقومي ارتفاعي 12.5 متر است. ابزارهاي تحقيق شامل نرم‎افزارهاي ArcGIS و گوگل ارث و همچنين مدل‎هاي RQI و MQI بوده است. اين تحقيق در دو مرحله كلي انجام‎شده است. در مرحله اول با استفاده از روش RQI شرايط محيطي در بازه‎هاي موردمطالعه ارزيابي شد. در مرحله دوم نيز با استفاده از مدل MQI، وضعيت ديناميك رودخانه بررسي گرديد. نتايج به‎دست‎آمده از روش RQI نشان مي‎دهد كه بازه‎هاي 1 تا 6 كه در بالادست سد قرار دارند، داراي وضعيت فقير بوده و ازنظر مديريتي نيازمند بازسازي سيستم‎هاي پوشش‎گياهي است و بازه‎هاي 7 و 8 نيز در محدوده سد طالقان و پايين‎دست، داراي وضعيتي متوسط هستند كه لازم است تا اقدامات حفاظتي در مورد آن‎ها اجرا شود. همچنين نتايج حاصل از ارزيابي وضعيت مورفولوژيكي رودخانه بيانگر آن است كه مناطق بالادست؛ يعني بازه‎هاي 1 تا 5 به علت ضعيف شدن فرايندهاي فرسايشي ناشي از تغييرات سطح اساس، داراي وضعيت پويايي مورفولوژيكي خيلي ضعيف و بازه 6 كه در محدوده ورودي سد قرار دارد ازنظر شاخص MQI داراي وضعيت ديناميك ضعيف است. بازه‎هاي 7 و 8 به دليل تغييرات كمتر، داراي بالاترين ضريب هستند و ازنظر ديناميك ژئومورفولوژي، پويايي بيش‎تري نسبت به ساير بازه‎ها دارند.