تاثير تلقيح ازتوباكتر و سودوموناس در كاهش اثرات تنش خشكي در Dactylis glomerata L.

سابقه و هدف: يكي از دلايل عمده اختلال در رشد و نمو گياهان وجود شرايط نامطلوب محيطي مانند خشكسالي است كه منجربه بروز تنش در گياهان شده و بقاي آن ها را دچار مخاطره مي سازد. اين درحالي است كه تحقيقات نوين بهره گيري از ميكروارگانيسم هاي خاكزي به خصوص باكتري هاي محرك رشد گياه را كه در رشد گياهان و همچنين چرخه عناصر غذايي درخاك دخالت دارند را به منظور كاهش آثار منفي تنش هاي محيطي توصيه مي كند. تحقيق حاضر به منظور مطالعه تاثير باكتري هاي محرك رشد گياه بر جوانه زني، رشد و جذب برخي عناصر غذايي در Dactylis glomerata L. در شرايط تنش خشكي انجام شد. مواد و روش ها: تحقيق به صورت آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح كاملا تصادفي انجام شد. فاكتور اول كاربرد كودهاي زيستي در چهار سطح در نظر گرفته شد كه عبارت بودند از: كنترل (C، هيچ كود زيستي در اين تيمار استفاده نشد)، A=Azotobacter vinelandii، P= Pantoea agglomerans+Pseudomonas putida  و A+P (كاربرد تركيبي ازتوباكتر و سودوموناس). فاكتور دوم تنش خشكي بود كه در سه سطح در نظر گرفته شد و شامل FC (ظرفيت زراعي)، 0.4 ظرفيت زراعي (FC0.4) و 0.7 ظرفيت زراعي (FC0.7) بود. براي تلقيح كودهاي زيستي (به صورت پودر) مقدار نيم گرم از هر كود خالص در نيم ليتر آب حل شد و بذرها با محلول آغشته گرديد. براي اعمال تنش هاي خشكي ابتدا ظرفيت زراعي خاك با استفاده از روش وزني تعيين شد. سپس براساس عدد پايه محاسبه شده براي ظرفيت زراعي مقدار آب لازم براي اعمال تنش هاي خشكي محاسبه شد. براي محاسبه درصد و سرعت جوانه زني، شمارش نهال ها به صورت روزانه انجام شد. گونه‌هاي گياهي بعد از90 روز برداشت شدند. طول ساقه و ريشه، وزن خشك زيست توده گياهي و مقدار جذب نيتروژن، فسفر، پتاسيم، روي، آهن، منگنز توسط گياه اندازه گيري گرديد. مورد تجزيه واريانس چندطرفه با استفاده از نرم افزار SPSS  قرار گرفتند. براي مقايسه ميانگين ها از آزمون دانكن (سطح 5 درصد) استفاده شد. نتايج: نتايج نشان داد كه بيش ترين و كم ترين جوانه زني به ترتيب، مربوط به تيمار Aدر سطح FC0.7و تيمار كنترل در FC0.7بود. تيمار A+P در مقايسه با كاربرد جداگانه كودهاي زيستي تاثير كمتري در كاهش تنش خشكي بر جوانه زني گياه داشت. حداكثر طول ساقه و ريشه و وزن خشك گياه مربوط به تيمار ازتوباكتر در تنش 0.4 بود. درحالي كه تيمار P در تنش 0.4 كم ترين طول ريشه و ساقه و وزن خشك گياه را داشت. حداكثر جذب پتاسيم توسط گياه در تيمار A در شرايط FC و بيشترين مقدار آهن و روي در كاربرد سودوموناس در تنش 0.7 اندازه گيري شد. تيمار A+Pدر تنش 0.4 كمترين جذب آهن، روي و منگنز را نشان دادند. نتايج نشان داد كاربرد ازتوباكتر در مقايسه با سودوموناس در كاهش تنش خشكي در گياه موثرتر است. همچنين استفاده جداگانه از كودهاي زيستي مورد مطالعه در مقايسه با تيمارهاي تركيبي تاثير بيشتري در كاهش اثرات تنش خشكي بر گياه داشت. نتيجه ‌گيري: به طور كلي ﺑﺮﻭﺯ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ، ﺭﺷﺪ  D. glomerata L.ﺭﺍ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ داد. ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺎﻛﺘﺮﻱ ﻫﺎﻱ ﻣﺤﺮﻙ ﺭﺷﺪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮﺩ رشد گياه در ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ شدند. ازتوباكتر ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺟﻮﺍﻧﻪﺯﻧﻲ، ﻭﺯﻥ ﺧﺸﻚ گياه، افزايش طول ريشه و ساقه گياه ﺷﺪ. ﺑﺎﻛﺘﺮﻱ ﺳﻮﺩﻭﻣﻮﻧﺎﺱ ﻧﻴﺰ باعث كاهش تاثير تنش خشكي بر رشد گياه شد، هرچند كه در مقايسه با ازتوباكتر تاثير سودوموناس در كاهش اثرات تنش خشكي بر رشد گياه كمتر بود. ﻟﺬﺍ باﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺭﺷﺪ ﻭ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﮔﻴﺎﻩ در شرايط خشكي تلقيح بذر اين گياه با ازتوباكتر توصيه مي شود.