چو زدي ضربه‌اي ضربه‌اي نوش كن: تهديد متقابل وجهه در نمايش نامۀ «منجي در صبح نمناك»

وجهه تصوير هر فرد از خود، در عرصۀ اجتماعي است كه قابليت از دست‌رفتن، حفظ‌شدن و فزوني‌يافتن دارد و داراي دو بعد منفي (تمايل افراد به خودمختاري) و مثبت (تمايل افراد به موردتأييد واقع شدن) است. در هر گفتگويي لاجرم ملاحظات وجهه، كه خود ارتباطي تنگاتنگ با قدرت دارد، وارد مي‌شود. در خانواده به طور سنتي قدرت در يد مردان بوده است و اين تهديد وجهۀ فرودستان (اعضاي خانوادۀ خود به‌ويژه زنان) را براي آنان سهل‌تر كرده است، گرچه گاهي با مقابله به مثل مواجه بوده‌اند. پژوهش حاضر با بررسي گفتگوهاي محمود شايگان و همسرش در نمايشنامۀ «منجي در صبح نمناك»، اثر اكبر رادي، درپي بررسي اعمال تهديدكنندۀ وجهه بر اساس مدل براون و لوينسون (1987) است تا با مقايسۀ اعمال تهديدكنندۀ وجهۀ اين دو شخصيت در طول نمايشنامه مشخص كند شخصيت زن اين نمايش چگونه با شخصيت‌هاي كليشه‌اي جنيسيتي زنان متفاوت است. نتايج حاكي از آن است كه كتايون وجهۀ مثبت و وجهۀ منفي شوهرش را با استفاده از مخالفت، انتقاد و تقابلِ بيشتر، تهديد مي‌كند. به عبارت ديگر، هرجا شخصيت مرد، دست به اعمال تهديدكنندۀ وجهۀ بيشتري زده است، با تعداد عمل تهديدكنندۀ وجهۀ بيشتري از سوي همسرش مواجه شده است.