كاشي‌نگاره‌اي از عصر قاجار؛ سندي بر تحكيم اقتدار ملي ايران در عرصه بين‌الملل(موجود در موزه ويكتوريا و آلبرت لندن)

اقتدار ملي گونه‌اي قدرت مشروع و ناظر به مجموع توانمندي‌هاي يك ملت است كه بخش عظيمي از اعتبار و هويت خويش را در فرهنگ آنها و به واسطه مكانيسم‌هاي متعدد همچون هنر حاصل مي‌كند. زيرا هنر اگرچه در سوي ظاهري‌اش مبتني بر عناصر زيبايي‌شناختي، نوعي لذت خوشايند ديداري فراهم مي‌نمايد. ليكن در سوي پنهان و در لايه‌هاي معنايي عميق‌تر اين قابليت را دارد تا حامل پيام و انديشه‌اي گردد. همانند كاشي‌نگاره‌اي از عصر قاجار كه هنرمندش، علي‌محمد اصفهاني به دليل شرايط خاص توليد سفارشي‌ و متناسب با تحولات همان اوان، آن را سرشار از آرايه‌هاي تزئيني و نگاره‌هاي روايتگر مي‌كند تا در چينش‌هاي بصري متوالي، بيانگر اقتدار ملي ايران در عرصه‌ بين‌الملل باشد. براين‌اساس، هدف پژوهش حاضر آنست تا با تحليل اين كاشي‌نگاره در بُعد ارتباط با سياست موضوع مورد مطالعه و در مقطعي تاريخي، تجربه‌اي واقع‌بينانه از نقش مكانيسمي هنري در تحكيم و توسعه اقتدار ملي ارائه دهد. همچنين بدين سؤال پاسخ دهد كه: اين اثر در لايه‌هاي محتوايي آرايه‌ها و نگاره‌هايش به چه نحوي و با چه مشخصه‌هايي خلق گرديده تا به مثابه سندي بصري، چنين بار معنايي را بازنماياند؟ بررسي‌ها به روش نقد شمايل‌شناختي، با استناد به منابع كتابخانه‌اي- الكترونيكي و تحليل‌هاي كيفي انجام پذيرفت تا نحوه معنادهي به نگاره‌هاي ميز كاشي‌ تبيين گردد. نتايج نشان مي‌دهند كه هنرمند نخست جهت بسترسازي اثرش آگاهانه دست به گزينش داستان‌ها و تمثال شخصيت‌هايي ‌زده كه داراي بار نماديني از مؤلفه‌هاي هويتي ايران بوده‌اند. سپس درصدد بر‌آمده تا اين مؤلفه‌ها اعم از تاريخ، جغرافيا، ميراث نهاد دولت و ميراث فرهنگي و علمي را كه هريك جزئي از تعلقات پايدار و غني اين سرزمين هستند بر قواعد و اصول تجسمي بنشاند و آنها را با استفاده از گونه‌اي رنگ‌گذاري، چهره‌پردازي، پرسپكتيو مقامي و نشانه‌هاي فرمي و پوششي مطرح گرداند. چنانكه در كل تعميم‌دهنده اقتدار ملي به فراسوي مرزهاي ايران باشند.