بررسي ظرفيت‌ها و تنگناهاي توانمندسازي اجتماعي و اقتصادي روستاهاي پيرامون درياچه اروميه با تأكيد بر معيشت‌هاي جايگزين

كاهش منابع آب و خطر ايجاد توفان هاي نمكي در حوضه ها درياچه اروميه، حيات 500 هزار بهره بردار كشاورزي در شرق اين درياچه را به خطر انداخته است براي مديريت و كاهش آثار مخرب اين پديده زيست محيطي ضروري است اقدامات انجام يافته از جنبه هاي مختلف بررسي شوند تا با اصلاح نقاط ضعف و بهره برداري بهتر از نقاط قوت زمينه لازم براي مديريت فرصت ها و تهديد هاي موجود فراهم شود در اين پژوهش به‌منظور بررسي ظرفيت‌ها و تنگناهاي روستاهاي پيرامون درياچه اروميه از تكنيك هاي SWOT و QSPM استفاده و در مجموع 40 عامل دروني (نقاط قوت و ضعف) و 30 عامل بيروني (فرصت‌ها و تهديدها) مطالعه شد. نتايج نشان داد كه نهال و بذور گواهي‌شده، نظام نوين ترويج و توانمندسازي زنان و صنايع تبديلي چهار نقطه قوت برتر اقدامات انجام يافته و در دست اجرا در روستاهاي پيرامون درياچه اروميه بوده و از ميان محصولات معرفي شده، كشت زعفران و گياهان دارويي به عنوان كشت هاي جايگزين جايگاه برتري داشته اند. همچنين سنتي بودن فرآيند توليد، اتلاف منابع آب، برداشت آب از سفره‌هاي زيرزميني و وجود باغ‌هاي درجه 2 و 3 مهم‌ترين نقاط ضعف موجود هستند. رتبه‌بندي فرصت‌ها بيانگر آن بود كه وجود تقاضا براي محصولات كشاورزي، تنوع توليدات باغي، دانش‌آموختگان كشاورزي و اراضي مستعد، برترين فرصت‌هاي موجود در روستاهاي حاشيه درياچه اروميه مي‌باشند. طبق يافته‌هاي مطالعه عواملي چون فرسايش خاك، كمبود آب، كاهش حاصلخيزي خاك و پائين رفتن سطح آب‌هاي زيرزميني از جمله عواملي هستند كه معيشت را در روستاهاي پيرامون درياچه اروميه مورد تهديد جدي قرار داده‌اند. با توجه يافته‌هاي پژوهش و برتري عوامل داخلي در مقايسه با عوامل بيروني و همچنين برتري نقاط قوت به نقاط ضعف و فرصت‌ها در مقايسه با تهديدها استراتژي كلي بخش كشاورزي در روستاهاي پيرامون درياچه اروميه براي بهبود معيشت، رويكردي تهاجمي مي‌باشد. نتايج تكنيك QSDM نشان داد كه از ميان سه رويكرد مطالعه شده رويكرد تركيبي بيشترين امتياز را دارد و در اولويت است لذا به منظور دستيابي به هدف پژوهش راهبرد استفاده از ظرفيت نظام نوين ترويج شبكه هاي مجازي و فناوري هاي جديد در جهت توانمندسازي زنان روستايي و استفاده از دانش آموختگان بخش كشاورزي براي توليد و استفاده بيشتر از نهال و بذور اصلاح شده زعفران و گياهان دارويي با تاكيد بر توسعه مكانيراسيون، صنايع تبديلي، صنايع دستي متكي بر نيروي كار براي افزايش سهم در بازارهاي داخلي و خارجي پيشهاد شد.