تأملي بر ديدگاه هاي زينر در كتاب عرفان هندو و اسلامي

روبرت چارلز زينر ازجمله مستشرقاني است كه تصوف را انحراف از راست كيشي اسلامي و برآمده از انديشه ها و مكاتب بيگانه دانسته است. ازنظر او عامل اصلي اين انحراف، ابويزيد بسطامي است كه انديشه هاي وحدت وجودي مكتب ودانته ي هندو را كه از استاد هندي خود فراگرفته بود ، در اسلام رواج داد.كتاب عرفان هندو و اسلامي زينر تلاشي در جهت اثبات مدعيات اوست. او در كتاب خود، با تفكيك اديان به توحيدي و عرفاني، مسير پيشرفت اسلام را برخلاف هندوئيسم، از توحيد و عرفان عاشقانه به جانب انديشۀ وحدت وجود مي داند و براي اثبات اين مدعا به واژه ها و تعابيري كه به نحو مشابه در مكتب ودانته و شطحيات ابويزيد وجود دارد استناد مي كند. مقاله ي حاضر با روش توصيفي و تحليلي و با هدف اعتبارسنجي نظريه هاي زينر به نقد و بررسي آنها پرداخته است.نتايج حاصل اين است كه در اثر زينر، منابع اصلي و معتبر به طور جامع بررسي نشده اند و صرفاً به برخي از منابع مشخص در هر دو سنت رجوع شده است.همچنين اثر او از فقدان ژرف انديشي و بي توجهي به عمق مفاهيم و اصطلاحات كاربردي رنج مي برد و نهايتاً استنتاج هاي نويسنده بر مبناي پاره اي شباهت هاي صوري در اقوال است، بي آنكه مسير اقتباس دقيق و درست ، طي شده باشد.