ديدگاه ابن سينا پيرامون نقش عوامل مادي در شكل گيري صفات اخلاقي

صفات اخلاقي تحت تأثير عوامل مختلف شكل مي‌ گيرند. با جستجو در آثار ابن‌ سينا مجموع اين عوامل را مي‌توان در دو گروه مادي و معنوي قرارداد. عوامل مادي شامل عوامل بدني و غير بدني است كه اين پژوهش با هدف بررسي آنها تنظيم شده است. در ميان اين عوامل بدن محوريت دارد چرا كه مطابق رأي ابن‌ سينا: 1.صفات اخلاقي اگر چه كيفيات نفسانيند اما منشاء آنها بدن است 2. افعال با اعضاء و قواي بدني انجام مي‌ شود 3. مزاج بدن، شكل دهنده بسيار مهم اخلاق است 4. عوامل غير بدني تأثير خود را از طريق منفعل كردن بدن ظاهر مي‌ كنند. مباني انسان شناسانه سينوي از جمله تأثيرپذيري نفس ‌مجرد از بدن مادي، تربيت پذيري انسان، امكان تغيير اخلاق و... زيربناي مباحث مقاله است. توجه به مبادي ايجاد خلق، نحوه شكل گيري، تغيير و تثبيت اخلاق بواسطه هر مبدأ، اهميت ويژه دارد و در مقام عمل پركار برد است. بايد توجه داشت كه از نگاه ابن سينا مسأله اوصاف اخلاقي از جمله مسايل مشترك ميان فلسفه و طب است و او دانش طبي خود را نيز در اين جهت به كار مي گيرد. به همين سبب، از خلال مباحث مطرح شده از سوي او، ميتوان علاوه بر معرفت نظري، راهكارهاي عملي اصلاح اخلاق را به دست آورد و از آنها در جهت اتصاف به فضايل استفاده كرد.