هويت‌يابي واقعي‌ ـ ‌وانمودي دختران در سياليتِ فضاي مجازي: مطالعۀ كيفي دانشجويان دختر دانشگاه ياسوج

با گسترش فضاي مجازي و رسانه‌ اي‌شدن فضاي فرهنگي، هويت‌ يابيِ افراد نيز دگرگون شده است. از منظر جامعه‌شناختي، تحليلِ نمود هويتي زنان در فضاهاي مجازي كه آزادي كمتري در فضاهاي «واقعي» سنتي براي ابراز هويت خود دارند، اهميت ويژه اي دارد؛ زيرا فضاي مجازي ظرفيت بيشتري براي خلق و بازنمايي هويت مطلوب و آرماني دارد. به‌علاوه، استفاده از رويكردهاي كيفي براي فهم عمق و سياليت فرايند هويت‌يابي سودمندتر است. ازاين‌رو، مقالۀ پيش‌رو فرايند هويت ‌يابيِ 16 نفر از دانشجويان دختر دانشگاه ياسوج در فضاي مجازي را با رويكردي كيفي واكاوي كرده است. تكنيك جمع آوري داده ها مصاحبۀ بدون ساختار و نيمه‌ساختاريافته بوده است. روش نمونه­ گيري غيرتصادفي، هدفمند و با حداكثر تنوع؛ راهبرد تحليل داده ها كدگذاري سه‌مرحله اي باز، محوري و گزينشي بوده است. بر اساس ماهيت مضامين مصاحبه ها، علل، بسترها و پيامدهاي استفادۀ اين دختران از فضاي مجازي ذيل ده مقولۀ محوريِ «ماهيت ارتباط، ابراز جنبه‌ هاي متفاوت خود، استفادۀ هدفمند جهت تأمين نيازها و خدمات متنوع، ارضاي تمايلات روحي ‌ـ ‌فيزيولوژيك، پركردن اوقات فراغت، ضعف شخصيت رواني و مهارتي، نابساماني زندگي خانوادگي، خودهاي متفاوت ارائه‌شده در فضاي مجازي، قابليت هاي فضاي مجازي در زندگي مدرن و دامنۀ آسيب‌ هاي فضاي مجازي» تحليل شدند. در سطحي انتزاعي‌ تر، مي‌توان گفت مقولۀ هستۀ «فضاي مجازي پژواكِ فضاي واقعي و جولانگاه خودهاي واقعي ‌ـ‌ وانمودي» بازتاب‌دهندۀ روند هويت يابي دختران موردمطالعه در فضاي مجازي است كه ناشي از تأثير دوسويۀ ويژگي هاي روان‌شناختي‌ـ‌فيزيولوژيك‌ـاجتماعيِ دختران و شرايط زيست فرهنگي‌ـ‌اجتماعيِ آنان در فضاي واقعي جامعه است.