تحليل ريخت‌شناسي رودخانه مِرِگ ماهيدشت

رودخانه ها از نظر شكل كانال و ميزان پويايي بسيار متعددند با توجه به ويژگي هاي فيزيكي مشترك قابل طبقه بندي هستند روش طبقه بندي راسگن پايداري نسبي انواع رودهاي مختلف را با استفاده از روابط رسوب و هيدروليك مورد بررسي قرار مي دهد. در اين پژوهش به بررسي رفتار ريخت‌شناسي رودخانه مِرِگ (ماهيدشت) با استفاده از روش تجربي راسگن پرداخته شده است در ابتدا جهت استخراج متغيرهاي ريخت شناسي مجرا از قبيل شاخص گودافتادگي، نسبت عرض به عمق، ضريب خميدگي، شيب كانال، در محيط نرم افزار HEC-RAS (ورژن 5.0.7) استخراج و مواد بستر حاصل بررسي هاي ميداني گردآوري شد. با توجه به تفاوت شيب رودخانه مِرِگ به چهار بازه تقسيم گرديد ميزان ضريب خميدگي و شعاع انحنا در محيط GIS (ورژن 10.5) براي هر بخش محاسبه شد. جهت محاسبه رودخانه در سطح II راسگن 44 مقطع عرضي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه رودخانه مِرِگ در بازه‌ي اول در رده F6، در بازه‌ي دوم و سوم در رده C6 و در بازه‌ي چهارم رودخانه در رده B6 قرار گرفته است. مقاطع قرار گرفته در رده F6، ميزان شيب بستر زياد، شاخص گودافتادگي كم و دشت سيلابي كمتر توسعه يافته است و پتانسل فرسايش كناره خيلي زياد بوده است. در مقاطع رده C6 ميزان شيب كاهش يافته است علاوه بر آن شاخص گودافتادگي افزايش يافته و دشت سيلابي گسترش پيدا كرده است و تاثير كنترلي پوشش گياهي در ثبات دامنه خيلي زياد است. مقاطع داراي رده B6، ميزان شيب كمتر از ساير بازه ها است، شاخص گودافتادگي متوسط و در نهايت پتانسيل فرسايش كناره كم بوده است. بنابراين الگوهاي مجراي رودخانه مِرِگ (ماهيدشت) و به تبع آن متغيرهاي مؤثر در طبقه بندي و تفكيك مجراها درغالب مقاطع با مدل راسگن مطابقت دارند.