بهره وري فيزيكي و اقتصادي مصرف آب آبياري و سودآوري توليد برخي محصولات زراعي در نظام هاي مختلف آبياري در استان البرز

با توجه به محدوديت منابع آبي در كشور، بهره برداري بهينه از منابع و افزايش بهره وري فيزيكي و اقتصادي آب در توليد محصولات براي نيل به رشد اقتصادي در بخش كشاورزي كاملاً ضروري است. در اين راستا، اهداف پژوهش حاضر تعيين شاخص هاي بهره وري مصرف آب و سودآوري توليد گندم آبي و ذرت علوفه اي در نظام‏ هاي مختلف آبياري در سال هاي 1395 و 1396 در استان البرز بود. در پژوهش حاضر، به‏ منظور برآورد بهره وري مصرف آب، از شاخص هاي بهره وري فيزيكي و بهره وري اقتصادي و براي تعيين سودآوري، از شاخص هاي منافع خالص، درصد بازده فروش محصول و درصد بازگشت سرمايه استفاده شد. طبق نتايج، در مقايسه نظام‏ هاي آبياري، ميزان صرفه جويي مصرف آب در توليد گندم آبي در نظام آبياري قطره اي نواري نسبت به نظام‏ هاي آبياري سنترپيوت و كلاسيك، به ‏ترتيب، 6.3 و 22.8 درصد و در توليد ذرت علوفه اي، به‏ترتيب، 15.2 و 27.6 درصد مشخص شد. منافع خالص توليد محصولات در تناوب گندم- ذرت علوفه اي در نظام ‏هاي قطره اي نواري، سنترپيوت و آبياري باراني، به‏ترتيب، 204.7، 174.2 و 153.2 ميليون ريال در هكتار و بهره وري اقتصادي هر واحد آب مصرفي ناشي از سود در توليد محصولات در تناوب، در نظام ‏هاي آبياري قطره اي نواري، سنترپيوت و كلاسيك، به‏ ترتيب، 16.5، 12.3 و 9.1 هزار ريال بر متر مكعب برآورد شد، به ‏گونه‏ اي كه منافع خالص و بهره وري اقتصادي توليد محصولات در تناوب در نظام آبياري قطره اي نواري نسبت به نظام‏ هاي آبياري سنترپيوت و كلاسيك بيشتر است. بنابراين، نظام آبياري قطره اي نواري به ‏عنوان نظام آبياري برتر و اقتصادي در توليد محصولات در تناوب در منطقه كرج پيشنهاد شد.