پيامد تكانه‏ هاي توليد و قيمت فرآورده هاي منتخب غلات با و بدون سياست جبران درآمد براي امنيت غذايي خانوارها در ايران

امروزه، تغييرات سريع در اقليم، سياست هاي تجاري و فناوري موجب بروز شوك‏ها يا همان تكانه ‏هاي توليدي، قيمتي و درآمدي در بازار فرآورده هاي غلات شده است. هدف مطالعه حاضر بررسي اثرات تكانه ‏هاي توليدي، قيمتي و درآمدي بر امنيت غذايي گروه هاي مختلف جامعه با استفاده از مدل تعادل بازار چندگانه بود. با توجه به اهميت فرآورده هاي غلات به‏ويژه نان، برنج و ماكاروني در سبد غذايي خانوارهاي ايراني، تكانه‏ هاي توليدي، قيمتي و درآمدي براي اين گروه از مواد غذايي اعمال و اثرات آنها بر امنيت غذايي خانوارها به ‏تفكيك گروه هاي درآمدي شهري و روستايي و نيز گروه ‏هاي داراي مشاغل دولتي و آزاد بررسي شد. اطلاعات مورد نياز از داده هاي خام هزينه و درآمد خانوارهاي شهري و روستايي 1387 تا 1397 مركز آمار ايران استخراج شد. نتايج نشان داد كه امنيت غذايي جامعه بيشتر تحت تأثير تكانه توليدي فرآورده هاي غلات است، به‏ گونه ‏اي كه با كاهش بيست درصدي توليد فرآورده‏ هاي غلات، خانوارهاي روستايي فقير و متوسط، به‏ ترتيب، با ميانگين درصد تغييرات كالري 15.6- و 10.9- از حساس ترين گروه ها به‏شمار مي‏ روند؛ از سوي ديگر، خانوارهاي فقير داراي مشاغل دولتي، با ميانگين درصد تغييرات كالري 7.9، بيشترين آسيب را از افزايش قيمت فرآورده هاي غلات متحمل خواهند شد. همچنين، افزايش درآمد خانوارهاي فقير مي تواند نقش مؤثري در بهبود امنيت غذايي آنها ايفا كند، در حالي كه افزايش درآمد خانوارهاي با سطح درآمد متوسط باعث تغيير الگوي مصرفي اين خانوارها خواهد شد. از اين‏رو، لازم است كه در راستاي حفظ رفاه خانوارهاي فقير، سياست‏هاي حمايت قيمتي و درآمدي مناسب اتخاذ شود.