تدوين و اعتباريابي بسته رواني-آموزشي مبتني بر استعاره‌ براي تبيين و مفهوم‌سازي طرح‌واره‌هاي حوزه طرد و بريدگي

زمينه: استعاره‌ قابليت انتقال و مفهوم‌سازي مطالب پيچيده و با حجم زياد را در قالب يك جمله يا متن كوتاه دارد و اين دليلي براي استفاده از آن در علوم مختلف است. فوايد استفاده از استعاره در آموزش و روان‌درماني نيز اثبات‌شده است. استعاره باعث كاهش مقاومت مراجع، ساده‌سازي و قابل‌درك كردن مفاهيم انتزاعي، بهبود ارتباط درمانگر و مراجع و ماندگاري مطالب در ذهن مراجع مي‌شود. مسئله: به دليل بومي نبودن منابع اصلي روان شناسي يكي از چالش هاي درمانگران ايراني، نحوه ارائه مطالب و مداخلات روان شناختي به مراجعان است. طراحي و استفاده از استعاره هاي متناسب با فرهنگ و شرايط مراجع ايراني به رفع اين مسئله كمك مي كند هدف: اين پژوهش باهدف طراحي و اعتبار يابي بسته رواني- آموزشي مبتني بر استعاره‌ براي تبيين و مفهوم‌سازي طرح‌واره‌هاي ناسازگار اوليه حوزه طرد و بريدگي انجام‌شده است.روش: اين پژوهش در زمره مطالعه كيفي و از نوع تحليل محتوا است. جامعه آماري در اين پژوهش، مُراجعان پژوهشگر در سال 1011 و مشاركت كنندگان شبكه هاي اجتماعي در مقطع زماني يك روزه بود. روش نمونه گيري از نوع در دسترس و تعداد نمونه هم شامل 45 مُراجع و 60 مشاركت كننده بود. پژوهشگر بر اساس مباني طرح واره درماني و بررسي كيفي استعاره هاي مُراجعان و مشاركت كنندگان كه محتوا و مضموني طرح وارهاي داشت براي هر طرح واره حوزه طرد و بريدگي 5 استعاره (درمجموع 25 استعاره) طراحي و تدوين كرد و براي اعتباريابي در اختيار پنل متخصصان 13 نفري قرار داد تا افزون بر روايي كيفي، روايي محتوايي به شيوه كمي نيز انجام شود. در روايابي كمي از دو ضريب نسبي روايي محتوا (CVR) و شاخص روايي محتوا (CVI) استفاده شد. يافته‌ها: نتايج تحليل آماري نشان داد كه از بين 25 استعاره، 23 استعاره مقدار ضريب نسبي روايي محتوا و شاخص روايي محتوايي بالاتر از اندازه موردنياز (0/54≤ CVR و (CVI≥0/79) را به دست آورده و معتبر شناخته شدند. نتيجه‌گيري: با توجه به فوايد و كاربردهاي استعاره در فرايند آموزش و روان‌درماني و بر اساس نتايج روايابي استعاره‌هاي طراحي‌شده، مي‌تواناز اين بسته رواني- آموزشي، در آموزش و جلسات طرح‌واره درماني استفاده كرد. مقدار ضريب نسبي روايي محتوا براي كل بسته آموزشي 0/84 و شاخص روايي محتوا 0/95 محاسبه شد.