تجزيه‌ي ارتباطي برخي از نشانگرهاي SSR با شاخص‌هاي مقاومت به زنگ قهوه‌اي در تعدادي از ارقام گندم نان

زنگ قهوه‌اي با نام علمي Puccinia recondite.tritici يكي از بيماري‌هاي مهم گندم در دنيا محسوب مي‌شود. اطلاع از ژن‌هاي مقاومت و انتخاب ژنوتيپ‌هاي مقاوم براي به‌نژادگران گندم داراي اهميت زيادي است. اين پژوهش به منظور بررسي تنوع ژنتيكي مقاومت به بيماري زنگ قهوه‌اي و تجزيه ارتباطي براي شاخص‌هاي مرتبط با مقاومت در گندم نان با استفاده از نشانگرهاي مولكولي SSR انجام شد. در اين پژوهش 32 رقم گندم نان در سال زراعي 96-1395 در مزرعه ايستگاه تحقيقاتي عراقي محله گرگان در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. ژنوتيپ‌ها از نظر صفات نوع آلودگي، درصد آلودگي و سطح زير منحني پيشرفت بيماري مورد ارزيابي قرارگرفتند. تجزيه ارتباطي با استفاده از دو روش رگرسيون گام به گام و روش تك نشانگري بر اساس  طرح كاملاً تصادفي نامتعادل انجام گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه ژنوتيپ‌ها از لحاظ صفات مورد بررسي اختلاف معني‌داري در سطح احتمال يك درصد داشتند. بيش‌ترين ضريب همبستگي مثبت بين صفت نوع آلودگي و درصد  آلودگي و سپس بين درصد آلودگي و سطح زير منحني پيشرفت بيماري مشاهده شد. نتايج  رگرسيون گام به گام نشان داد كه در مجموع نه نشانگر SSR با حداقل يكي از سه صفت مورد بررسي پيوستگي معني‌دار داشته‌اند. ضريب تبيين در مجموع نشانگرهاي SSR از 24.1 درصد (درصد آلودگي) تا 95.9 درصد (تيپ آلودگي) متغير بود. نشانگر‌ Xgwm344 در صفت نوع آلودگي و درصد آلودگي به ترتيب  با 62 و 58.3 درصد و پس از آن Xgwm547 در صفت تيپ آلودگي با 51.6 درصد بيش‌ترين ضريب تبيين را به عنوان نشانگر سرگروه به خود اختصاص دادند. نتايج روش تك نشانگري نشان داد كه نشانگرهاي Xgwm146، Xgwm344، Xgwm547، Xwmc317، Xcfa2257 و Xbarc159 با هر سه صفت و نشانگر Xgwm582 با دو صفت تيپ آلودگي و درصد آلودگي پيوستگي نشان دادند. با توجه به نتايج بدست آمده از هر دو روش پنج نشانگر Xgwm146، Xgwm344، Xgwm547، Xwmc317 و Xbarc159 با هر سه صفت مقاومت پيوستگي نشان دادند و نشانگر Xbarc8 با هيچ كدام از صفات پيوستگي نشان نداد.