ارزيابي تنوع مورفو - فيزيولوژيكي ژنوتيپ هاي گندم دوروم با استفاده از روش باي پلات ژنوتيپ x صفت

ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﻫﺪف: ﻫﺪف اوﻟﯿﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼح ﻧﺒﺎت ارزﯾﺎﺑﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺻﻔﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺪف از اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻨﻮع ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎي ﮔﻨﺪم دوروم ﺑﺮ اﺳﺎس ﺻﻔﺎت ﻣﻮرﻓﻮ-ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﺑﺮرﺳﯽ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺑﺎيﭘﻼت ژﻧﻮﺗﯿﭗ در ﺻﻔﺖ ﺑﻮد. ﻣﻮاد و روشﻫﺎ: در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ 86 ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﮔﻨﺪم دوروم ﺷﺎﻣﻞ 82 ﻻﯾﻦ اﺻﻼﺣﯽ ﮔﻨﺪم دوروم درﯾﺎﻓﺘﯽ از ﺳﯿﻤﯿﺖ ﺑﻪﻫﻤﺮاه 4 ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﺎﻫﺪ در ﺳﺎل زراﻋﯽ 97-1396 در ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزي دﯾﻢ ﮐﺸﻮر (اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﺮارود) در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح آﮔﻤﻨﺖ و ﺑﺮ اﺳﺎس 22 ﺻﻔﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ زراﻋﯽ، ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﺗﺠﺰﯾﻪ وارﯾﺎﻧﺲ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻧﺎارﯾﺐ ﺧﻄﯽ (ﺑﻼپ) اﻧﺠﺎم و ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎي ﺑﻼپ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﺎيﭘﻼت ژﻧﻮﺗﯿﭗ در ﺻﻔﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ: ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ، اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﯿﻦ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ از ﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺎت ﺗﻤﺎم ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺟﺰ دﻣﺎي ﮐﺎﻧﻮﭘﯽ و ﻃﻮل ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﯾﺪ، ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﻦ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺎت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﺎﯾﺶ ﭼﻨﺪﺿﻠﻌﯽ ﺑﺎيﭘﻼت ژﻧﻮﺗﯿﭗ در ﺻﻔﺖ، ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎ در ﻫﺸﺖ ﮔﺮوه و ﺻﻔﺎت در ﺷﺶ ﮔﺮوه ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﻤﺎره 17 از ﻟﺤﺎظ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺻﻔﺎت ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ، ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ، ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ، وزن ﻫﺰارداﻧﻪ و ﺷﺎﺧﺺ ﻣﺤﺘﻮاي ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻠﺮوﻓﯿﻞ2 داراي ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮد. ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﻤﺎره 3 داراي ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺻﻔﺎت ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺷﺎﺧﺺ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ اوﻟﯿﻪ، ﻃﻮل ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﻣﯿﺰان آب ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮگ و ﻃﻮل ﺑﺮگ ﭘﺮﭼﻢ ﺑﻮد. ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﻤﺎره 27 از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪاﯾﺖ روزﻧﻪ و ﻃﻮل ﭘﺪاﻧﮑﻞ و ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﻤﺎره 76 از ﻟﺤﺎظ دﻣﺎي ﮐﺎﻧﻮﭘﯽ داراي ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ. ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﻤﺎره 4 داراي ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد روز ﺗﺎ ﭼﮑﻤﻪاي ﺷﺪن و ﻃﻮل ﭘﺪاﻧﮑﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻮد. ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺷﻤﺎره 10 از ﻧﻈﺮ ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد روز ﺗﺎ رﺳﯿﺪن ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎﻻﯾﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ژﻧﻮﺗﯿﭙﯽ دﯾﺮرس ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﺎيﭘﻼت ژﻧﻮﺗﯿﭗ در ﺻﻔﺖ، ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ، ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ، وزن ﻫﺰار داﻧﻪ، ﺷﺎﺧﺺ ﻣﺤﺘﻮاي ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻠﺮوﻓﯿﻞ ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺻﻔﺎت ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي: ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ، ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎي ﺷﻤﺎره 13 ،72 ،17 ،75 ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب، ﺑﻪﻋﻨﻮان ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎي اﯾﺪهآل در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻢ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼح ﮔﻨﺪم دوروم ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ.