نشانمند كردن ژن نرعقيمي حساس به دما (TGMS) در رقم موتانت نعمت

مقدهه و هدف: در برنج استفاده از نرعقيمي پيش شرط بهره برداري تجاري از هتروزيس است. دو سازوكار نرعقيمي تثبيت شده در برنج عبارتند از: نرعقيمي ژنتيكي سيتوپلاسمي (CMS) كه يك سازوكار سه لايني است و نرعقيمي ژنتيكي حساس به محيط (EGMS).  EGMS داراي دو نوع سازوكار است: PGMS و TGMS. لاين‌هاي TGMS وقتي طي مراحل شروع خوشه و گلدهي در دماي بالاتر از 25-30 درجه سانتي گراد باشند، عقيم مي شوند. به‌منظور سرعت بخشيدن به توسعه لاين‌هاي TGMS در زمينه‌هاي ژنتيكي مختلف، انتخاب به كمك نشانگر (MAS) مي‌تواند سرعت و دقت اين انتقال را افزايش دهد. هدف از اين پژوهش شناسايي محل كروموزومي ژن كنترل كننده صفت عقيمي TGMS و نشانگر SSR همبسته با اين ژن در رقم نعمت TGMS مي‌باشد.مواد و روش‌ها: براي انجام اين پژوهش رقم نعمت TGMS با رقم فجر تلاقي داده شد تا جمعيت هاي F2 و BC1 براي انجام مطالعات ژنتيكي حاصل شوند. پس از استخراج DNA از 142 ژنوتيپ و انجام PCR، نتايج مشاهده شده در نسل F1، F2  و BCF1 به خوبي بيانگر اين بود كه صفت TGMS در نعمت TGMS توسط يك ژن مغلوب كنترل مي‌گردد. براي تعيين نشانگر همبسته با ژن TGMS از 14 نشانگر SSR استفاده شد. فراواني نوتركيبي بين نشانگرها و لوكوس TGMS با استفاده از حداكثر درست نمايي و با فرض اينكه همه افراد كاملا عقيم از نظر مكان TGMS هموزيگوت مي باشند، تخمين زده شد. براي انجام آزمون پيوستگي يا استقلال مكان‌هاي ژني بين نشانگرها و ژن TGMS از دو روش آزمون كاي اسكوير (χ^2) و مقياس LOD بر اساس تجزيه تابع حداكثر درست نمايي انجام شد. يافته‌ها: در بين نشانگرها، آغازگرهاي RM110 و RM29 همبستگي بالايي با ژن TGMS داشتند (به‌ترتيب 5/74 و 11/63 سانتي مورگان). نشانگرهاي مختلفي توسط محققين براي ژن TGMS بر روي كروموزوم 2 گزارش شده است.نتيجه‌گيري: استفاده از جهش در ايجاد عقيمي (TGMS) و تنوع در ژنوتيپ ارقام باعث شده تا نشانگرهاي متفاوتي حتي براي يك ژن بخصوص گزارش شود. استفاده از نشانگري كه همبستگي بالايي با اين صفت داشته باشد (MAS) مي‌تواند انتقال ژن TGMS را به ارقام ديگر تسهيل كند.