شناسايي و اولويت‌بندي عوامل و مولفه‌هاي موثر بر انگيزش سلامت، ايمني و محيط‌زيست (HSE) در صنعت ساخت و ساز با استفاده از روش دلفي فازي و فرآيند تحليل شبكه‌اي (ANP)

زمينه و اهداف: انگيزه كاركنان براي انجام وظايف شغلي در حالت ايمن نقش مهمي در كاهش ريسك حوادث شغلي در صنعت ساخت و ساز دارد. مطالعه حاضر با هدف شناسايي، وزن‌دهي و اولويت‌بندي عوامل و مولفه‌هاي موثر بر انگيزش بهداشت، ايمني و محيط‌زيست (HSE) در صنعت ساخت و ساز انجام شد. مواد و روش‌ها: ابتدا فهرست اوليه عوامل و مولفه‌هاي بالقوه موثر بر انگيزش HSE از طريق بررسي پيشينه تحقيق و مصاحبه‌هاي حضوري با خبرگان (كارشناسان HSE و متخصصين دانشگاهي) تهيه گرديد و با استفاده از تكنيك دلفي فازي عوامل و مولفه‌هاي حائز اهميت مشخص شد. سپس وزن‌دهي و رتبه‌بندي اين عوامل بر اساس سه معيار هزينه، اثربخشي و قابليت اجرا به روش فرآيند تحليل شبكه‌اي (ANP) با استفاده از نرم‌افزار Super Decision انجام شد. يافته‌ها: فاكتورهاي سازماني، فاكتورهاي فردي، فاكتورهاي مديريتي، دانش ايمني و جو ايمني به عنوان عوامل اصلي موثر بر انگيزه HSE تعيين شدند و مهم‌ترين عوامل، فاكتورهاي مديريتي، دانش ايمني و فاكتورهاي سازماني به ترتيب با وزن 0/27، 0/25 و 0/22 بودند. اولويت‌بندي مولفه‌هاي موثر بر انگيزش HSE در صنعت ساخت و ساز با روش ANP نشان داد كه مولفه‌هاي با اولويت بالاتر تنها مربوط به فاكتورهاي مديريتي نيست و تركيبي از اقدامات نظير افزايش آگاهي نسبت به مخاطرات موجود، برگزاري مانورهاي عملياتي، تعهد مديريت به مسائل HSE و منصفانه بودن تشويق و تنبيه مي‌تواند در ارتقاء انگيزه HSE در كاركنان صنعت ساخت و ساز اثربخش‌تر باشد. نتيجه‌گيري: بكارگيري نتايج شناسايي و اولويت‌بندي عوامل موثر در ايجاد انگيزه HSE در كاركنان صنعت ساخت و ساز و تمركز بر روي مولفه‌هاي مربوط به دانش ايمني، فاكتورهاي مديريتي و فاكتورهاي سازماني مي‌تواند اثربخشي برنامه‌هاي مديريت HSE در اين صنعت را ارتقاء دهد.