بهينه‌سازي شناسايي بذر خردل وحشي (Sinapis arvensis L.) در محموله‌هاي بذري كلزا با روش‌هاي ريخت‌شناسي، شيميايي و مولكولي

در استاندارد ملي توليد بذر كلزا، خردل‌وحشي جزء علف‌هاي هرز غير‌مجاز بشمار مي‌رود. علارغم اينكه كلزا و خردل وحشي با صفات ريخت‌شناسي قابل تمايز هستند ولي تشخيص بذرو دو گونه بخصوص بذرو پوشش‌دار امكانپذير نمي‌باشد. پژوهش حاضر در راستاي بهينه نمودن شناسايي و تشخيص بذر خردل وحشي در محموله‌هاي بذري كلزا با روش‌هاي ريخت‌شناسي، شيميايي و مولكولي صورت گرفت. آزمون شمارش ساير بذور براساس قوانين ‌بين‌المللي آزمون ‌بذر در نمونه‌كاري كلزا انجام گرفت. درآزمون شيميايي بذرها تحت تيمار KOH قرار گرفت. نتايج آزمون شيميايي پنج حالت تظاهر داشت. در آزمون مولكولي سه نشانگر اختصاصي DA، DC و 5S rDNA كلزا و خردل وحشي و نشانگر Cruc به عنوان كنترل داخلي ويژه تيره شب‌بويان بكار برده شد. براساس نتايج M-PCR ، نشانگرهاي اختصاصي بذرو خردل وحشي با نشانگر 5S rDNA قطعه 190 جفت بازي تكثير نمود كه در بذوركلزا تكثير نداشت و نشانگرهاي DA و DC به ترتيب دو قطعه 239 و 625 جفت بازي در بذور كلزا تكثير نمود كه در خردل وحشي تكثير نداشت. مقايسه حالت‌هاي متفاوت بذور كلزا و خردل وحشي درآزمون شيميايي با نتايج مولكولي نشان داد حالت دوم و پنجم با خردل وحشي مطابقت دارد. محدوديت ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و حالت‌هاي تظاهر صفات مرتبط با بذر خردل وحشي و كلزا و نيز عواملي مانند پوشش‌دار بودن بذر و ايجاد محدوديت با تيمار شيميايي شناسايي خردل وحشي از توده‌هاي بذري كلزا را مطابق استانداردهاي بين‌المللي آزمون بذر با ابهام مواجه مي‌كند، در چنين مواردي ابزارهاي مولكولي مبتني بر DNA نتايج قابل اطمينان و قطعي ارائه خواهند نمود.