مطالعه مورفولوژي، توپوگرافي و هيستوپاتولوژي ضايعات شيرداني در گاو: وابستگي فاكتورهاي مستعد كننده داخلي و خارجي با فراواني ضايعات

ضايعات شيرداني به عنوان يكي از عوامل اثرگذار بر سلامت و توليد نشخواركنندگان شناخته مي‌شوند كه بسياري از آن‌ها غيرباليني هستند و عموماً قابل تشخيص نمي‌باشد.  در مطالعه ي حاضر فراواني انواع ضايعات شيرداني در گاوهاي كشتار شده در كشتارگاه صنعتي گلشن خرم آباد و ارتباط آن با عوامل خطر داخلي و خارجي سنجيده شد.  در فاصله ي زماني پاييز ۱396 تا تابستان ۱397 به صورت تصادفي شيردان 400 رأس گاو نر و ماده در بازه ي سني 1 تا 6 سال به منظور وجود ضايعات شيرداني بررسي گرديد.  پس از تأييد وجود ضايعه، نمونه ي بافتي جهت مطالعه ي هيستوپاتولوژيكي اخذ شد.  فراواني ضايعات شيرداني 74.5 درصد ( فاصله ي اطمينان 95 درصد:  79/31 – 7/21 ) بود.  شيوع ضايعات شيردان در گاوهاي نر كمتر از گاوهاي ماده بود.  فراواني ضايعات شيرداني با افزايش سن رابطه مستقيم و معني‌داري داشته و كم‌ترين و بيشترين رخداد به ترتيب مربوط به دام‌هاي با سن پايين‌تر از 2 سال و دام‌هاي بالاتر از 4 سال بود.  بين وجود اجسام خارجي و ضايعات شيردان ارتباط آماري برقرار بود، ضمن آن كه در 39.25 درصد (157 از 400 مورد) شيردان هاي بررسي شده اجسام خارجي يافت شد.  فراواني ضايعات شيردان در فصول تابستان، پاييز، بهار و زمستان به ترتيب برابر با 87، 77، 70 و 64 درصد بود و مشخص شد بين رخداد زخم‌هاي شيرداني با فصل ارتباط آماري معني‌دار برقرار است.  تمامي ضايعات موجود از نوع 1 و 2 و در اشكال خطي، مدور، بيضوي و نامنظم بود.  يافته‌هاي هيستوپاتولوژيك نشان داد نكروز انعقادي، انفيلتراسيون سلولي و خونريزي با شدت ضايعات رابطه ي مستقيم داشته و همچنين نفوذ بافت پيوندي متراكم در مابين ضايعات شيرداني يك يافته قابل انتظار به شمار مي رود.  ضايعات شيرداني متأثر از فاكتورهاي خطر ميزباني و محيطي بوده و نوع تحت باليني ضايعات شيردان در گاوهاي استان لرستان در سطح وسيعي وجود دارد كه نقش سيستم مديريتي-پرورشي را در افزايش بروز ضايعات نشان مي‌دهد.