ارزيابي پويايي صادرات مواد غذايي ايران در چارچوب تئوري فضاي محصول

در نظريه فضاي محصول، احتمال اينكه يك كشور قادر به توسعه توليد و صادرات يك محصول باشد به توان‌مندي‌هاي فعلي آن در توليد ديگر محصولاتي كه تشابه و ارتباط نزديكي با آن محصول از منظر توان‌مندي‌ها دارند، بستگي دارد. در اين تحقيق سعي شده است بر اساس نظريه فضاي محصول، پويايي صادرات محصولات صنعت مواد غذايي ايران بررسي شود. براي اين منظور از شاخص چگالي كه متغير مهم مستخرج از رويكرد فضاي محصول مي‌باشد در يك مدل اقتصاد سنجي صادرات به‌عنوان متغير توضيحي استفاده و تخمين‌زن گشتاورهاي تعميم‌يافته سيستمي داده‌هاي پانلي براي تخمين مدل تجربي به‌كار گرفته شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد، ضريب اثرگذاري شاخص چگالي بر صادرات محصولات صنايع غذايي مثبت و در سطح يك درصد آماري معني‌دار مي‌باشد. بر اين اساس، نظريه فضاي محصول، رويكرد مناسبي براي شناسايي محصولات جديد در صنعت مواد غذايي به منظور توسعه صنعت مورد نظر و متنوع‌سازي سبد صادراتي كشور مي‌باشد. رشته فعاليت‌هايي كه توسعه توليد و صادرات محصولات زيرمجموعه آن‌ها مي‌توانند به متنوع‌سازي سبد صادراتي كمك كند عبارتند از: (1) آرد و كنجاله (2) مربا، ژله و ميوه، (3) قنادي شكري، (3) ميوه و آجيل، (4) آب ميوه، (5) قند نيشكر و چغندر و (6) ساير محصولات گياهي مي‌شود كه به گسترش حجم سبد فعلي توليدي و صادراتي كشور كمك شاياني مي‌كند. بر اساس هسته مركزي نظريه فضاي محصول، توصيه مي‌شود به منظور توسعه توليد محصولات جديد در صنعت مواد غذايي، بين بنگاه‌هاي توليدي فعال در اين صنعت ارتباط شبكه‌اي برقرار گردد كه عامل مهمي در بكارگيري تكنولوژي‌هاي جديد مي‌باشد.