نظريه «دوستي تعالي‌بخش» و دلالتهاي آن در بهبود رشد اجتماعي نسل نو

Strategic-oriented theory of par excellence friendship and its implications in new generation’s social development

»دوستي»، هم يك نياز فطري انسان و هم يك ضرورت براي زندگي اجتماعي اوست. اين نياز در دوران نوجواني اهمّيت ويژه و افزونتري دارد. پژوهش حاضر با هدف پر كردن خلا ناشي از نبودِ يك نظريۀ منقّح و منسجم در موضوع دوستي در ميان مطالعات اسالمي، گام در راه نظريه پردازي گذاشته و از همين رو، از روش تحقيق كيفيِ « نظريه پردازي داده- بنياد» مدد گرفته است. بر همين اساس، در مرحلۀ كدگذاري باز براي گردآوري داده ها به شيوة اسنادي به منابع شيعي مراجعه شده است. در دو مرحلۀ كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي نيز، براي تجزيه و تحليل يافته ها (مفهومسازي از دادهها و آرايش آنان در شكل و شمايل يك نظريه) به عنوان يك نوآوري، از الگوي مديريت راهبردي (استراتژيك) بهره گرفته شده است. اين بدان معناست كه هر كدام از مقولات حاصلۀ نهايي به مثابۀ جزئي از يك عنصر الگوي مديريت راهبردي (چشمانداز، مأموريت، خطمشي و ..) در نظر گرفته شده اند. اين امر سبب شده است تا ارتباطي نظام مند و منطقي بين مفاهيم اصلي نظريه برقرار شده و متعاقباً فهم انبوهي از داده ها و آموزه ها در خصوص موضوع مقاله براي مخاطبان تسهيل گردد. حاصل تحقيق بر مبناي جوهرة بنيادين دوستيابي و دوستي در ديدگاه اسلامي، »نظريه دوستي تعالي بخش» ناميده شده است.

Friendship is both an innate need of human being and a necessity for his/her social life. This need is of greater and more special significance during adolescence. The present research used Grounded Theory, a qualitative research method, in order to advance a theory onfriendship to fill the gap of existing theories in Islamic studies on this topic. Hence, to gather data in the open coding stage, Shia resources were scrutinized. Furthermore, in two other stages: axial coding and selective coding, a strategic management model was adopted for data analysis (conceptualizing data and arranging them as a theory) which is a methodological innovation. To achieve this, each final category derived from the model was considered as one part of a component of the strategic model (i.e. mission, vision, policy etc.). This led to making a logical and systematic relationship between main concepts of the theory and consequently an integrated and total model was resulted which made the large amount of data and teachings more comprehensible. The outcome of this research was named “par excellence friendship theory” based on fundamental principles of friendship and finding friends from an Islamic viewpoint.