هدينگ فوتبال: مروري بر مستندات موجود در زمينه شيوع، مكانيسم ها و نشانگرهاي بيوشيميايي مرتبط با ‏آسيب سر

هدف:فوتبال خطر ذاتي آسيب ‌هاي سر را به همراه دارد و در مهارت ”هدينگ“ بي‌نظير است. هدينگ مي ‌تواند نشانگر‌هاي معرف آسيب‌ هاي مغزي را فعال كند. مطالعه حاضر يك بررسي جامع از تحقيقات انجام شده در زمينه شيوع آسيب ‌هاي سر و اثر پذيري نشانگر‌هاي بيوشيميايي از مهارت هدينگ است.روش بررسي:جستجو براي كليد واژه‌ هاي تحقيق در مقالات منتشر شده در پايگاه‌ هاي علمي بين سال ‌هاي 2000 تا 2021 انجام شد. كليد واژه‌ هاي تحقيق شامل ”آسيب‌سر“، ”آسيب مغز“، ”شيوع“ و ”فوتبال“ بود. مقالات حاوي گزارشات درباره هدينگ، نشانگرهاي زيستي بيانگر آسيب ‌هاي مغزي، ميزان بروز و مكانيسم ‌هاي آسيب ‌سر انتخاب و مطالعات غيرانگليسي و غيرفارسي، مطالعات حاوي داده‌ هايي درباره آسيب ‌هاي غيرفوتبالي و يا خلاصه مقالات كنفرانس از مطالعه خارج شدند. 243 مقاله مرتبط با موضوع بررسي و از اين بين 45 مقاله داراي معيارهاي ورود به مطالعه حاضر بودند.يافته ها:شيوع آسيب‌ هاي سر در ليگ‌ هاي حرفه اي متغير است (دامنه تغيير 0/3% تا 16/8%، 0/12 تا 1 در هر 1000 ساعت) و در مقايسه با گزارشات ليگ ‌هاي نيمه‌ حرفه‌اي كمتر است (3/0 % در مقابل 22%). مكانيسم هدينگ جزو مكانيسم‌ هاي شايع آسيب‌ هاي سر در ليگ‌ هاي برتر نيست. معمول‌ ترين نشانگرهايي كه جهت بررسي آسيب ‌هاي مغز استفاده شده ‌اند نشانگر پروتئين اتصال دهنده كلسيم (S100β) (8 مطالعه) و پروتئين زنجيره سبك رشته‌هاي عصبي (NF-L) (6 مطالعه) است. همچنين نشانگر‌هاي پروتئين تائو  (Tau) در ايزوفرم‌ هاي فسفري و كل (3 مطالعه)، آنولاز خاص نوروني (NSE) (2 مطالعه)، آلبومين (1 مطالعه) و عوامل رشد مغزي (1 مطالعه) نيز با هدف بررسي تأثيرپذيري از اجراي مهارت هدينگ استفاده شده اند. در مجموع، 9 مطالعه تغيير در سطوح و 11 مطالعه عدم تغيير در سطوح نشانگر‌ها در پي اجراي هدينگ در سنين مختلف، هم در زنان هم مردان را گزارش داده ‌اند.نتيجه گيري:قرار گرفتن در معرض ضربه ‌هاي مكرر و در عين حال با سرعت زياد در قالب مهارت هدينگ فوتبال ممكن است منجر به آسيب مغزي شود كه مي ‌تواند با استفاده از روش ‌هاي ارزيابي نشانگر‌هاي بيوشيميايي تشخيص داده شود. نتايج حاصل از مطالعه حاضر نشان مي‌دهد كه نبايد از هدينگ در فوتبال به عنوان مكانيسم بالقوه آسيب مغزي غافل شد. البته براي روشن شدن احتمال چنين رابطه اي، تحقيقات بيشتري لازم است.