تبيين پرابلماتيك شهر بر مبناي برنامه ريزي محلّه اي (مطالعه موردي: شهر اردبيل)

ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﺑﺮوز و ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي، ﺑﻪ وﯾﮋه از دﻫﻪ 1340 ﺑﻪ ﺑﻌـﺪ، ﻟـﺰوم ﭼـﺎره ﺟـﻮﯾﯽ و اراﺋـﻪ ﻧﻈﺮﯾـﻪ ﻫـﺎ، روش ﻫـﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي را ﺿﺮوري ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻣﺤﻠّﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻀﺎﯾﯽ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻤﺘﺮ در ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاري و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي رﺳﻤﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﺪف: ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻣﺤﻠﻪ اي اﺳﺖ. روش ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ: ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف ﮐﺎرﺑﺮدي و از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ. ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻼت ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ﺧﻮﺷﻪ اي ﻓﻀﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. داده ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ دو روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي و ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ و در روش ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ از اﺑﺰار ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ﺧﻮﺷﻪ اي ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﻌﺪاد 10 ﻣﺤﻠّﻪ ﺑﻪ روش ﺗﺼﺎدﻓﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ(از ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ 2 ﻣﺤﻠّﻪ) ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻼت ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ آﻣﺎري ﮐﻮﮐﺮان ﺑﺎ درﺻﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﺻﺤﺖ ﮔﻔﺘﺎر 95 درﺻﺪ، 383 ﻧﻔﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب، ﺗﻌﺪاد 400 ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻼت ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪ. ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS و آزﻣﻮن T-test وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺴﺌﻠﻪ دار ﺑﻮدن ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻣﺤﻠّﻪ اي ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻗﻠﻤﺮو ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﭘﮋوﻫﺶ: ﻗﻠﻤﺮو ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ: ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن t-test ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺒﻮد ﻋﺪم ﺗﺄﯾﯿﺪ ادﻋﺎ در اﺑﻌﺎد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از ﻣﺤﻼت ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻋﺎري از ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺤﻠّﻪ اي ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ. در ﯾﮏ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺤﻠّﻪ ﺷﻤﺎره 2 از ﻣﻨﻄﻘﻪ 1 وﺿﻌﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ در ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻮدن ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺤﻠّﻪ اي دارد. اﺑﻌﺎدي ﻫﻢ ﮐﻪ وﺟﻮد ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﻠّﻪ اي در آﻧﻬﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻈﺮي (ﻋﺪد 3) ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ و ﻋﺪم ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺳﻄﻮح اﺑﻌﺎد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﺴﺌﻠﻪ دار در ﻣﺤﻼت ﻣﺬﮐﻮر ﺷﻮﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ رﺗﺒﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺤﻼت در ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺪل ﻣﺬﮐﻮر ﯾﮑﺴﺎن ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺪل ادﻏﺎﻣﯽ ﮐﭙﻠﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ رﺗﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻼت (ﺑﺮدﻫﺎ و ﺑﺎﺧﺖﻫﺎ) رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد. در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ، رﻫﺎﯾﯽ از ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻬﺮي ﻣﺴﺘﻠﺰم اﺗﺨﺎذ روﯾﮑﺮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي در ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺤﻠﻪ اي و ارﺗﺒﺎط دادن آن ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺖ. اﺗﺨﺎذ ﭼﻨﯿﻦ روﯾﮑﺮدي ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي در ﻧﻈﺎم رﺳﻤﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻓﻀﺎﯾﯽ در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﯽ اﺳﺖ.