ويژگي‌هاي مورفولوژيك، فنولوژيك و پومولوژيك برخي ژنوتيپ‌هاي اميدبخش پكان (Carya illinoinensis) در دزفول

پكان (Carya illinoinensis) يا گردوي گرمسيري، با ارزش غذايي بالا، از جمله ميوه‌هاي خشك است كه در مناطق نيمه گرمسيري كشور قابل كشت مي باشد. با هدف دستيابي به ژنوتيپ‌هاي پرمحصول و سازگار پكان، 50 اصله درخت بذري بارده پكان، كه 50 سال پيش كشت شده اند، در شرايط آب و هوايي سال‌هاي 1398 تا 1400 دزفول در استان خوزستان مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد ژنوتيپ هاي P200-7 و P200-8 به ترتيب با 3/14 و 2/4 گرم درشت‌ترين و ريزترين ميوه را داشتند. ژنوتيپ P220-2-1 بيشترين و ژنوتيپ هاي P200-9 و P220-2-5 به ترتيب كمترين درصد ميوه‌هاي پوك را داشتند. مغز در ژنوتيپ هاي P200-1 و P200-10 به سهولت جدا مي‌شد در صورتيكه در ژنوتيپ هاي P200-3 و P200-31 جدا شدن مغز بسيار سخت بود. ژنوتيپپ هاي P200-1 و P220-2-5 زودرس‌ترين و ژنوتيپ P200-23 ديررس‌ترين بودند. بالاترين شاخص عملكرد را ژنوتيپ هاي P200-23‌، P220-1-1 و P200-9 به ترتيب با 65، 49 و 39 گرم بر سانتي‌متر‌مربع سطح مقطع تنه داشتند. نتايج ارزيابي تحمل به تنش گرماي ژنوتيپ‌هاي مختلف پكان مورد ارزيابي نشان داد كه 40 تا 70 درصد سرشاخه‌هاي همه ژنوتيپ‌ها در تابستان 1400 با 430 ساعت دماي بيش از 45 درجه سانتي-گراد دچار خشكيدگي شدند. درصورتي‌كه سرشاخه‌هاي ژنوتيپ P200-23 آسيب نديدند. همچنين نتايج نشان داد درصد خسارت تنش گرما با شاخص عملكرد ميوه(r = 0.311*) و رنگ مغز (r = 0.323*) همبستگي مثبت معني دار داشت. بين ضخامت پوست و سهولت جدا شدن مغز همبستگي مثبت بسيار معني دار (r = -0.597**) مشاهده شد. همچنين همبستگي بين ميانگين وزن ميوه با طول ميوه (r = 0.386**) و عرض ميوه (r = 0.440**) مثبت بسيار معني‌دار بود. در تجزيه به عامل‌ها، طول ميوه، ضخامت پوسته، درصد پوكي، وزن ميوه، عملكرد و درصد خسارت تنش گرما مجموعا 67 درصد از كل واريانس را به خود اختصاص دادند. در نهايت ژنوتيپ P200-23 با عملكرد بالا، مغز با رنگ طلايي روشن و تحمل بسيار بالا در برابر تنش گرما و همچنين ژنوتيپ P220-1-1 با عملكرد بالا و درصد پوكي پايين به عنوان ژنوتيپ هاي اميد بخش پكان براي بررسي هاي تكميلي در آينده شناسايي شدند.