ارزيابي خصوصيات مورفو-فيزيولوژيك برگ و ميوه، و ويژگي هاي كيفيت روغن برخي ارقام و ژنوتيپ‌هاي زيتون در استان ايلام

در اين پژوهش، برخي از ارقام و ژنوتيپ‌هاي زيتون در غرب كشور از نظر ويژگي‌هاي مورفو-فيزيولوژيكي برگ و ميوه و درصد تركيبات روغني درسال هاي 1398 و 1399 در باغ مجتمع ميثاق سبز در شهر مورموري از توابع شهرستان آبدانان و يكي از باغ‌هاي تجاري شهرستان دره‌شهر در استان ايلام بررسي شدند. ارقام و ژنوتيپ‌هاي زيتون شامل: ارقام زرد، شيراز، شنگه، كرونيكي، گلوله و مانزانيلا، و ژنوتيپ‌هاي 4 و 7 از منطقه مورموري و ژنوتيپ‌هاي 9، 10 و 11 از شهرستان دره‌شهر بودند. نتايج ارزيابي صفات نشان داد بين ارقام و ژنوتيپ‌هاي زيتون مورد بررسي، از نظر خصوصيات مرفو-فيزيولوژيكي و كيفيت روغن تفاوت معني‌داري وجود داشت. بيشترين وزن ميوه براي رقم زرد و گلوله (4.24 گرم) و بيشترين طول ميوه در ژنوتيپ 7 (2.36 سانتي‌متر) مشاهده شد. بيشترين قطر، ضخامت گوشت و وزن گوشت ميوه در رقم گلوله ثبت شد. همچنين بيشترين درصد روغن در ماده تر مربوط به رقم زرد (23.71 %) بود. نتايج مربوط به تجزيه به عامل‌هاي اصلي نشان داد كه پنج عامل اول 91.47 درصد از واريانس كل مشاهده شده در بين نمونه‌هاي مطالعه شده را توضيح دادند. در تجزيه به عامل‌ها، طول و قطر ميوه و هسته، وزن ميوه و هسته، وزن گوشت ميوه، زمان رسيدگي و تغيير رنگ ميوه از صفات تاثيرگذاري بودند كه نشان مي‌دهد اين خصوصيات مي توانند براي ارزيابي ژرم‌پلاسم زيتون مفيد باشند. نتايج كلي نشان داد برخي ارقام زيتون مانند رقم زرد و گلوله، با توجه به صفات بررسي شده، سازگاري بهتري با شرايط محيطي منطقه هدف در استان ايلام داشتند.