ارزيابي پايداري عملكرد دانه لاين هاي پيشرفته عدس ديم در آزمايش هاي چند محيطي با استفاده از شاخص هاي WAASB و WAASBY

هدف از اين پژوهش ارزيابي و تفسير اثر برهمكنش ژنوتيپ × محيط براي لاين (ژنوتيپ) هاي پيشرفته عدس ديم در هشت محيط آزمايشي بود. براي اين منظور، تعداد 15 لاين پيشرفته عدس ديم به‌همراه دو رقم شاهد (گچساران و سپهر) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در چهار ايستگاه تحقيقاتي گچساران، مغان، خرم‌آباد و ايلام در دو سال زراعي 99-1398 و 1400-1399 بررسي و ارزيابي شدند. ميانگين عملكرد دانه كل لاين‌ها 891 كيلوگرم در هكتار بود. ژنوتيپ 10 با 1031 كيلوگرم در هكتار بيشترين و ژنوتيپ 16 (رقم گچساران) با 728 كيلوگرم در هكتار كمترين ميانگين عملكرد را در مجموع محيط ها دارا بودند. با توجه به معني‌دار بودن اثر برهمكنش ژنوتيپ × محيط، تجزيه پايداري عملكرد دانه براي ژنوتيپ ها انجام شد. بررسي پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ ها با روش رتبه (Rank) نشان داد كه ژنوتيپ هاي 12 و 10 به ترتيب ژنوتيپ هاي با عملكرد دانه پايدار بودند. افزون بر اين تجزيه پايداري با شاخص WAASB به عنوان روش چند متغيره نيز انجام شد. باي پلات عملكرد دانه در برابر WAASB نشان داد كه اغلب ژنوتيپ ها داراي پايداري عملكرد دانه بيشتر از رقم هاي شاهد بودند. ژنوتيپ هاي 12، 13، 11، 10 و1 به ترتيب داراي عملكرد دانه و پايداري عملكرد دانه بيشتر از رقم شاهد (سپهر) بودند. با در نظر گرفتن سهم برابر براي هر يك از دو جزء ميانگين عملكرد و پايداري عملكرد دانه در محاسبه شاخص WAASBY، ژنوتيپ هاي 10، 13، 11، 12، 1 به ترتيب در رتبه هاي برتر قرار گرفتند.