تعيين شاخص‌هاي مورفولوژيكي مناسب براي درجه‌بندي كيفيت نهال‌هاي پيوندي آلبالو و گيلاس

ارزيابي شاخص ديكسون روشي كارآمد اما تخريبي و زمان‌بر براي پيش‌بيني كيفيت انواع نهال محسوب مي‌شود. پيش‌بيني سريع كيفيت و قدرت رشد نهال در فصل جابجايي آن به‌واسطه شناسايي خصوصيات مورفولوژيكي كه بيشترين همبستگي را با اين شاخص داشته باشند، ضروري است. به منظور ارزيابي روابط بين شاخص‌هاي مورفولوژيكي نهال هاي پيوندي آلبالو و گيلاس، نهال ريشه لخت 17 رقم تجاري با سه تكرار از 10 نهالستان واقع در چهار استان كشور، از دو گروه نهال گواهي نشده روي پايه بذري و نهال گواهي شده روي پايه رويشي در فصل جابجايي نهال در سال‌هاي 1399 و 1400 برداشت شد. ويژگي‌هاي نهال‌ها شامل ارتفاع، قطر، طول ريشه، تعداد ريشه و شاخه فرعي، وزن تر و خشك، نسبت ارتفاع به قطر و شاخص ديكسون ارزيابي، و همبستگي ساده بين آنها برآورد شد. ضرايب همبستگي و آناليز مسير و با در نظر گرفتن شاخص ديكسون به‌عنوان متغير وابسته، به آثار مستقيم و غيرمستقيم تجزيه شد. نتايج نشان داد ميانگين شاخص ديكسون براي نهال‌هاي پايه بذري توليد شده در اقليم‌هاي مختلف برابر با 6/15 بود و در مناطقي با بيش از 3400 درجه-روز رشد مقدار آن بيش از ميانگين بود. در نهال‌هاي گواهي شده مقدار اين شاخص به كمتر از 12 رسيد كه به نظر مي‌رسد تحت تاثير استفاده از پايه‌نيمه پاكوتاه كننده SL-64 بود. بر اساس نتايج آناليز مسير در ارزيابي شاخص ديكسون، بالاترين اثر مستقيم مربوط به قطر نهال بالاي محل پيوند بود. قطر نهال به‌دليل داشتن بالاترين همبستگي با شاخص ديكسون و اغلب خصوصيات مورفولوژيكي كارآمدترين شاخص در ارزيابي و درجه بندي كيفيت نهال تعيين شد.