عنوان مقاله :
اثر سطوح مختلف كودهاي نيتروژن و پتاسيم بر عملكرد و ويژگيهاي كيفيت دانه دو رقم گندم دوروم [Triticum turgidum L. ssp. durum (Desf.) Husn]
پديد آورندگان :
سنجاني ، سارا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , نجفي ميرك ، توحيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , نقي پور ، فريبا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , جاسمي ، شهريار سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , قرباني ، علي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر
كليدواژه :
گندم دوروم , تغذيه گياه , درصد پروتئين دانه , شاخص گلوتن , لكه آردي دانه
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر سطوح مختلف كود نيتروژن و پتاسيم بر عملكرد و ويژگيهاي كيفيت دانه ارقام گندم دوروم، اين پژوهش در دو سال زراعي 99-1398 و 1400-1399 به صورت كرتهاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر واقع در كرج اجرا شد. كرت هاي اصلي شامل: دو رقم گندم دوروم (هانا و ثنا) و كرت هاي فرعي شامل: سطوح كود نيتروژن و پتاسيم (مجموعا 10 تيمار) بودند. سطوح مختلف كود شامل كاربرد: صفر (شاهد)، 200 ، 300 و 400 كيلوگرم در هكتار كود اوره و هر كدام از سطوح كود اوره به علاوه 100 و 200 كيلوگرم در هكتار كود سولفات پتاسيم بود. تجزيه واريانس داده ها نشان داد كه اثر سال و سطوح مختلف كود بر عملكرد دانه در سطح يك درصد معنيدار بود. با افزايش ميزان مصرف كود نيتروژن و پتاسيم عملكرد دانه نيز افزايش يافت. اثر كاربرد همزمان اين دو كود موجب افزايش معني دار عملكرد دانه شد. به طوري كه با مصرف 300 كيلوگرم در هكتار اوره به همراه 200 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم عملكرد بالاتري نسبت به مصرف 400 كيلوگرم در هكتار كود اوره حاصل شد. ويژگيهاي كيفيت دانه مورد ارزيابي شامل: وزن هكتوليتر، درصد پروتئين، حجم رسوب زلني، سختي دانه، گلوتن مرطوب، شاخص گلوتن، ارتفاع رسوب SDS، درصد استخراج سمولينا و درصد لكه آردي بودند. تجزيه واريانس مركب داده هاي مربوط به ويژگيهاي كيفيت دانه نشان داد كه اثر سطوح مختلف كود بر كليه ويژگيهاي كيفيت دانه، اثر سال بر گلوتن مرطوب، سختي دانه، درصد استحصال سمولينا و درصد لكه آردي و اثر متقابل رقم × كود بر شاخص گلوتن و درصد لكه آردي در سطح احتمال يك درصد و پنج درصد معنيدار بود. گلوتن مرطوب، سختي دانه و درصد استحصال سمولينا در سال زراعي 99-1398 بيشتر از سال زراعي 1400-1399 و درصد لكه آردي در سال زراعي 1400-1399 بيشتر بود. نتايج نشان داد كه با افزايش ميزان مصرف كودهاي نيتروژن و پتاسيم كليه ويژگيهاي كيفيت دانه افزايش يافت، بجز درصد لكه آردي كه در تيمار كودي 400 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن به اضافه 200 كيلوگرم در هكتار كود سولفات پتاسيم نسبت به تيمار شاهد 76 درصد كاهش يافت. با توجه به نتايج اين پژوهش اگرچه در هر از سطح كود نيتروژن تفاوت معنيداري بين سطوح مختلف كود پتاس مشاهده نشد، با اين وجود به نظر ميرسد مصرف 400 كيلوگرم در هكتار كود اوره به همراه 200 كيلوگرم كود سولفات پتاسيم به منظور بهينهسازي كميت و كيفيت دانه گندم دوروم در شرايط آب و هوايي كرج مناسب باشد.
