اولويت‌بندي توسعه شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري در قلمرو فضايي استان مازندران

يكي از سياست‌هايي كه بسياري از كشورها جهت توسعه‌ پايدار گردشگري مد نظر قرار داد‌ه‌اند توسعه‌ شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري به صورت متمركز و جلوگيري از ساخت‌وسازهاي پراكنده و بي‌برنامه‌ نابودكننده‌ محيط زيست، بافت فرهنگي‌ـ اجتماعي، و ساختار اقتصادي در مناطق جاذب گردشگر است؛ سياستي كه در ايران از سوي هيئت وزيران در سال 1396 به تصويب رسيد. هدف از اين مقاله ارائه‌ يك روش‌شناسي جهت شناسايي فضاهاي مستعد توسعه‌ شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري است. پژوهش بر اساس هدف كاربردي و به لحاظ روش‌شناسي در زمره‌ پژوهش‌هاي توصيفي‌ـ تحليلي قرار مي‌گيرد. قلمرو فضايي استان مازندران به عنوان ورودي مدل تحليلي به 23007 واحد فضايي 100 هكتاري تقسيم شده و جهت توسعه‌ شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري مورد ارزيابي و اولويت‌بندي قرار گرفته است. در اين مقاله شاخص مركب «اولويت توسعه‌ شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري در استان مازندران» از طريق مدل هيبريدي تحليل عاملي اكتشافي و تحليل شبكه‌اي (F’ANP) و بر مبناي 14 شاخص اثرگذار بر توسعه‌ شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري ساخته و نقشه‌ خروجي آن بر اساس 4 شاخص كنترلي تدقيق شده است. يافته‌هاي مدل نشان‌دهنده‌ آن است كه سه عامل «توان محيط زيستي و زيرساخت حمل‌ونقل»، «كميت و كيفيت خدمات‌رساني به گردشگران»، و «ميزان پتانسيل سرمايه‌گذاري گردشگري» بر اولويت‌بندي فضاهاي استان مازندران با هدف توسعه‌ شهرك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري اثرگذار است. نتايج پژوهش نشان داد امكان توسعه‌ شهر‌ك‌ها و دهكده‌هاي گردشگري در ساحل در بخش‌هاي مياني و شرقي، در جلگه‌ به صورت محدود در بخش‌‌هاي شرقي استان، و در كوهستان در بخش شرق و غرب استان وجود دارد.