سنجش تعادل توسعه شهرنشيني و محيط‌ زيست در استان خراسان رضوي

توسعه‌ شهرنشيني متناسب با محيط‌ زيست موضوعي مهم براي پايداري است. درك درست رابطه‌ بين شهرنشيني و محيط زيست براي توسعه‌ هماهنگ هر دو سيستم بسيار ضروري است. در دهه‌هاي اخير گسترش شهرنشيني و زيرساخت‌هاي انسان‌ساخت بدون توجه به منابع محيط‌ زيست رو به افزايش بوده است كه باعث آثار فراواني از قبيل كاهش منابع و آلودگي‌هاي محيط‌ زيستي شده و آينده‌ توسعه‌ پايدار استان را به‌شدت تهديد كرده است. در اين مطالعه تعادل بين زيرسيستم‌هاي شهرنشيني و محيط زيست با استفاده از مدل درجه‌ هماهنگي دوگانه در شهرستان‌هاي استان خراسان رضوي بررسي و رتبه‌بندي شهرستان‌ها بر اساس امتياز درجه‌ هماهنگي دوگانه انجام شد. بر اساس امتياز شهرستان‌ها، در هر زيرسيستم، شهرستان‌ها در چهار منطقه‌ 1. فشار شهرنشيني؛ 2. فشار محيط زيستي؛ 3. فشار دوگانه؛ 4. عدم فشار تقسيم و رابطه‌ بين درجه‌ هماهنگي دوگانه و مناطق با يك‌ديگر مقايسه شده است. نتايج نشان مي‌دهد شهرستان‌هاي گناباد (0.66) و درگز (0.62) به ترتيب بالاترين امتياز تعادل را به دست آورده‌ و در دسته‌ تعادل اوليه قرار گرفته‌‌اند. شهرستان‌هاي خوشاب (0.36)، مه‌ولات (0.38)، داورزن (0.39) به ترتيب پايين‌ترين وضعيت تعادل را داشته‌ و در دسته‌ عدم تعادل متوسط جاي گرفته‌اند؛ درحالي‌كه اكثر شهرستان‌هاي قرارگرفته در مناطق فشار دوگانه و فشار زيست‌محيطي در دسته‌ عدم تعادل كم واقع شده‌اند و اكثر شهرستان‌هاي واقع در مناطق عدم فشار و داراي فشار شهرنشيني در دسته‌ نزديك به تعادل جاي گرفته‌اند. به طور كلي بر اساس محاسبات انجام‌شده درجه‌ هماهنگي دوگانه از منطقه‌ فشار دوگانه به منطقه‌ داراي فشار زيست‌محيطي و بعد از آن منطقه‌ داراي فشار شهرنشيني و در انتها منطقه‌ عدم فشار در حال افزايش بوده است.