شناسايي و واكاوي كنشگران شبكه نوآوري ايمني غذايي كشاورزي ايران: كاربرد رويكرد تحليل شبكه اجتماعي

جمعيت جهان پيوسته در حال افزايش است به طوري كه سازمان ملل متحد پيش‌بيني كرده است كه جمعيت از هفت ميليارد نفري جهان به هشت ميليارد در سال 2025 و 9.6 ميليارد در سال 2050 افزايش خواهد يافت. نياز به تأمين مواد غذايي به توجه به نرخ رشد جمعيت همچنين افزايش 20 درصدي مصرف سالانه مواد غذايي در دهه اخير باعث به كارگيري حداكثري از زمين‌هاي زراعي، كودها و سموم شيميايي و تغيير ژنتيكي براي افزايش توليد محصولات غذايي كشاورزي شده است. اين امر موجب ايجاد مشكلات زيست‌محيطي، آلودگي اكوسيستم و مهم‌تر از آن آلودگي مواد غذايي و ناامني تغذيه و به خطر افتادن سلامت انسان و بروز انواع بيماري‌ها، مسموميت‌ها و سرطان‌ها شده است. از مهم‌ترينمهم‌ترين منابع ايجاد مزيت رقابتي در اين راه، ظرفيت نوآوري است كه با وجود اهميت بالاي آن، موفقيت نيازمند دسترسي به دانش جديد است. با توجه به هزينه‌بر و زمان‌بر بودن خلق دانش جديد توسط يك سازمان مجزا و اينكه همه دانش مورد نياز نوآوري و افراد باهوش، نوآور و خلاق در يك سازمان وجود ندارند، به كارگيري شبكه نوآوري متشكل از كنشگران مختلف مرتبط با ايمني غذايي راه‌كاري مناسب و مفيدي جهت استفاده حداكثر از دانش جهت خلق نوآوري در اين زمينه مي‌باشد. اين پژوهش با بهره‌گيري از روش تحقيق كيفي- كمي انجام شده است. جهت جمع‌آوري اطلاعات و شناسايي شبكه نوآوري ايمني غذايي از روش نمونه‌گيري گلوله برفي و مصاحبه عميق با متخصصان و كارشنان در سازمان‌/شركت‌هاي مرتبط با ايمني غذايي كشاورزي در بخش كيفي و از پرسشنامه در بخش كمي تحقيق استفاده گرديد. پس از شناسايي شبكه نوآوري با طراحي پرسشنامه حاصل از بخش كيفي با جمع‌آوري اطلاعات از جامعه كارشناسان و متخصصان حوزه ايمني غذايي به دنبال ترسيم روابط مابين كنشگران و بررسي شاخص‌هاي شبكه با استفاده از نرم‌افزار UCINET مي‌باشد. يافته‌هاي اين پژوهش 21 سازمان را به عنوان كنشگران اين شبكه شناسايي نمود كه هشت كنشگر از جمله سازمان غذا و دارو، گروه صنايع غذايي و ساير كنشگران اصلي و مركزي و همچنين 13 كنشگر ديگر از جمله گروه بهداشت و ايمني غذايي، آزمايشگاه كنترل كيفيت سازمان غذا و دارو و ساير كنشگراني پيراموني بودند.