آتش خانگي: روايتي ريزومي عليه زيست-قدرت

مقاله ي حاضر به‌بررسي پديده ي «ريزوم» وارتباط آن بامفهوم «زيست-قدرت» مي‌پردازد. نويسنده با استفاده از‌رويكرد مطالعات فرهنگي و بهره‌گيري از‌نظريات فوكو، دولوز و گاتاري و تمركز بر‌موضوعاتي نظير «بازقلمروسازي»، «تفاوت» و «قلمروزدايي» درپي پاسخ به‌اين پرسش بنيادي است كه چگونه غرب پسااستعمار مي‌كوشد با‌تأكيد بر‌اصل جهانشمولي و مفاهيم «هويت جمعي» و «هستي‌شناختي قوميتي» همچنان گفتمان زيست- قدرت را برفضاي چندفرهنگي معاصر تحميل كند؟ بدين منظور كتاب آتش خانگي(2017) نوشتۀ كاميلا شمسي، نويسندۀ معاصر پاكستاني-انگليسي، بررسي مي‌شود تا‌باتمركز بر‌تأثير گفتمان زيست- قدرت برحيات مدني اقليت مهاجر به‌چگونگي تلاش غرب در‌حفظ مفاهيمي هستي‌شناسانه نظير «اصالت» و «هويت» درچارچوبي سلسله‌مراتبي بپردازد. چنين استدلال مي‌شود كه جنبش‌هاي قوميتي افراطي و ظهور پديدۀ داعش در‌دهه‌هاي اخير واكنشي طبيعي به‌گفتمان تحميلي زيست-قدرت در‌غرب است. درواقع شمسي با اقتباس آنتيگونه به بازنمود چالش بين گفتمان زيست-قدرت (مردانه/غربي/جهاني) و گفتمان‌هاي خرد(زنانه/غيرغربي/در حاشيه) در عصر حاضر مي‌پردازد. به‌علاوه وي مي كوشد با‌برجسته‌كردن رابطۀ افقي و در‌نتيجه ماهيت ريزومي حيات اجتماعي، نه‌تنها اصل جهانشمولي انسان‌گراي ليبرال را زير سوال برد، بلكه بر‌ضرورت بازتعريف گفتماني تأكيد كند كه مبتني بر‌اصل «تفاوت» است تا‌«هويت».