ارائه مدلي براي پيش‌بيني بحران‌هاي ارزي در ايران

شناسايي درست الگوي تغييرات نرخ ارز، پيش‌بيني بحران‌هاي ارزي را آسان‌تر كرده و مي‌تواند به جلوگيري يا كاهش تبعات زيان‌بار آن‌ها كمك كند. پژوهش حاضر در پي ارائه مدلي براي شناسايي بهتر الگوي تغييرات نرخ ارز و همچنين پيش‌بيني احتمال وقوع بحران ارزي در يك و دو سال آينده ايران است. ميزان دخالت دولت‌ها در بازار ارز بر نحوه نوسانات اين متغير اثرگذار است؛ بنابراين نوسانات نرخ ارز در ايران (داراي نظام ارزي شناور مديريت‌شده) نمي‌تواند شبيه به نوسانات نرخ ارز در كشور‌هاي پيشرفته (داراي نظام ارزي شناور آزاد) باشد. با وجود اختلاف فراوان در نحوه نوسانات نرخ ارز ايران و كشورهاي پيشرفته، محققان داخلي براي شناسايي الگوي تغييرات ريال، از مدل دو رژيمي ماركوف استفاده كرده‌اند. در پژوهش حاضر با استفاده از 3 معيار تشخيصي حداكثر درست‌نمايي، آكائيك، و حنان كوئين نشان داده مي‌شود كه مدل سه‌ رژيمي ماركوف از مدل دو رژيمي در تشخيص الگوي تغييرات ريال بهتر عمل مي‌كند و بنابراين براي پيش‌بيني بحران ارزي در ايران بايد به جاي مدل دو رژيمي از مدل سه رژيمي انتقال رژيم ماركوف استفاده كرد. همچنين نتايج حاكي از تناسب بهتر مدل دو رژيمي ماركوف با نوسانات ارزهاي يورو و پوند نسبت به مدل سه رژيمي دارد. پس از اعتبارسنجي مدل برازش شده به پيش‌بيني احتمال حضور ايران در رژيم بحران ارزي پرداخته شد. پيش‌بيني‎ها نشان مي‌دهد كه احتمال حضور در رژيم بحران ارزي در يك و دو سال آينده روندي نزولي و احتمال حضور در رژيم ثبات نسبي روندي صعودي دارد. بنابراين پيش بيني مي شود كه در سال‌هاي آينده، ايران وارد دوره جديدي از ثبات نسبي شود. پژوهش حاضر از نظر ماهيت داده‌ها، روش‌شناسي، و هدف به ترتيب، جزو پژوهش‌هاي كمي، استقرايي و كاربردي بوده و در بازه زماني 1387 تا 1400 صورت پذيرفته است.