عنوان مقاله :
ارزيابي تنوع ژنتيكي بين و درون گونه اي در هفت گونه مختلف بومادران با استفاده از نشانگرهاي مولكولي SSR
پديد آورندگان :
نژادي ، فاطمه دانشگاه آزاد اسلامي واحد سنندج - گروه زراعت و اصلاح نباتات , كرمي ، عزت دانشگاه آزاد اسلامي واحد سنندج - گروه زراعت و اصلاح نباتات , فياض ، فرزاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد سنندج - گروه زراعت و اصلاح نباتات , صفري ، هوشمند مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي كرمانشاه , رحيمي ، عبدالرحمن دانشگاه آزاد اسلامي واحد سنندج - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
آغازگر , محتوي اطلاعات چند شكلي , تجزيه خوشه‌ايي , تجزيه به مختصات اصلي , ضريب تشابه
چكيده فارسي :
بومادران (L Achillea. spp.) يكي از گياهان دارويي مهم در درمان بيماري‌ها و صنايع غذايي محسوب مي‌شود، با اين وجود هنوز گزارش‌هاي محدودي در مورد تنوع و روابط ژنتيكي گونه‌هاي بومادران در كشور وجود دارد. لذا تحقيق حاضر به‌منظور (1) ارزيابي تنوع ژنتيكي بين و درون گونه‌اي برخي گونه‌هاي خودروي جنس بومادران (Achillea) در سطح شهرستان سنندج و حومه با استفاده از نشانگرهاي مولكولي SSR و (2) بررسي كارآيي و پتانسيل نشانگرهاي ريزماهوره‌ايي (SSR) در تفكيك و تمايز گونه‌ها و اكسشن‌هاي مورد بررسي جنس بومادران انجام گرفت. براي نائل شدن به اين هدف، تنوع ژنتيكي در 28 اكسشن بومادران متعلق به هفت گونه خودروي با استفاده از 16 جفت نشانگر SSR ارزيابي شد. استخراج DNA ژنومي به روش CTAB از برگ‌هاي تازه و نرم گياهچه‌هاي دو تا سه هفته‌اي حاصل از كشت بذر اكسشن‌ها به‌صورت بالك صورت گرفت. محصولات حاصل از تكثير با استفاده از الكتروفورز ژل آگارز متافور 2/5 درصد جدا شده و با دستگاه ژل داكيومنت عكس‌برداري شد. از نرم‌‌افزارهاي PopGene، GenAlEx 6.2، DARwin 5 و PASTv3.18 براي محاسبه پارامترهاي ژنتيكي، تجزيه واريانس مولكولي، ماتريس تشابه، تجزيه خوشه‌اي و تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي (PCA) استفاده شد. تعداد 12 جفت آغازگر پلي‌مورف SSR، مجموعاَ 56 الل را در بين گونه‌هاي مورد بررسي جنس بومادران شناسايي نمودند. متوسط درصد چند شكلي و تعداد الل چند شكل به‌ترتيب برابر 82/56 درصد و 3/92 بود. متوسط محتواي اطلاعات چند شكلي (PIC) برابر 0/324 بود. بر اساس تجزيه واريانس ملكولي 64 درصد واريانس موجود، درون گونه‌ايي و 36 درصد به واريانس بين گونه‌ايي اختصاص داشت. متوسط ضريب تشابه كل بين گونه‌ها و بين جمعيت‌ها به‌ترتيب 0/76 و 0/588 بود. تجزيه خوشه‌اي جمعيت‌ها را تا حد بالايي از همديگر تفكيك نمود (82 %) و گونه‌هاي مورد مطالعه را نيز در سه گروه مجزا قرار داد. نتايج تجزيه به مختصات اصلي با نتايج تجزيه خوشه‌اي و ماتريس تشابه قابل مقايسه و تا حدود زيادي آن‌ها را تأييد نمود. به‌طور كلي اكسشن‌هاي مورد بررسي بومادران تنوع ژنتيكي نسبتاَ بالايي نشان دادند، به طوري‌كه بيشترين مقدار آن متعلق به تنوع درون گونه‌ايي بود. همچنين نشانگرهاي SSR سودمندي و پتانسيل بالايي در تشخيص تنوع ژنتيكي، تفكيك و تمايز جمعيت‌ها و گونه‌ها داشتند. لذا اين نشانگرها در شناسايي ژنوتيپ‌هاي برتر براي برنامه‌هاي اهلي نمودن و به‌نژادي اين گياهان كمك شاياني خواهند نمود.
