بررسي تنوع ژنتيكي در سه گونه مختلف آژيلوپس با استفاده از نشانگرهاي CBDP, SCOT و ISSR

جنس آژيلوپس يكي از مهم‌ترين خويشاوندان وحشي گندم به‌‌شمار مي‌رود و گونه‌هاي مختلف اين جنس پراكنش وسيعي به‌ويژه در مناطق خاورميانه و غرب آسيا دارند. آگاهي از تنوع ژنتيكي خويشاوندان وحشي گندم اطلاعات مفيدي را براي استفاده از آن‌ها در برنامه‌هاي به‌نژادي گندم فراهم مي‌كند. در اين مطالعه تنوع ژنتيكي در ۶۰ اكسشن از سه گونه مختلف آژيلوپس با استفاده از سه نشانگر DNA متفاوت مورد بررسي قرار گرفت. آغازگرهاي CBDP، SCoT و ISSR به‌ترتيب ۱۳۰، ۱۳۵ و ۱۵۲ قطعه چند شكل را تكثير نمودند. متوسط مقدار شاخص اطلاعات چند شكل (PIC) براي آغازگرهاي CBDP، SCoT و ISSR به‌ترتيب 0/37 0/34 و 0/39 به‌دست آمد كه نشان‌دهنده كارايي و قدرت تفكيك بالا و مناسب اين نشانگرها بود. تجزيه كلاستر داده‌هاي نشانگرها 60 اكسشن مورد مطالعه را در سه گروه اصلي طبقه‌بندي كرد كه اين گروه‌بندي كاملاً منطبق با ساختار ژنتيكي و بر اساس گونه‌هاي مربوطه بود. نتيجه تجزيه واريانس مولكولي (AMOVA) بر اساس داده‌هاي CBDP، ISSR و SCoT نشان داد كه سهم واريانس بين گونه‌اي به‌ترتيب 66 درصد، 45 درصد و ۴۲ درصد از ميزان تنوع كل مي‌باشد. علاوه بر اين، در بين سه گونه مورد مطالعه گونه Ae. triuncialis بيشترين تعداد آل‌هاي اختصاصي را بر اساس نشانگرهاي مختلف نشان داد كه اين موضوع مي‌تواند نمايانگر تنوع بالا و زمينه ژنتيكي منحصربه‌فرد اين گونه باشد. نتايج اين تحقيق سطح بالايي از تنوع ژنتيكي را درون سه گونه مورد مطالعه نشان داد كه حاكي از پتانسيل بالاي اين مواد ژنتيكي براي به‌كارگيري در برنامه‌هاي به‌نژادي گندم است. همچنين يافته‌هاي تحقيق مشخص نمود كه هر سه سيستم نشانگري تكنيك‌هايي مناسب و كارآمد براي بررسي تنوع ژنتيكي مي‌باشند، اگرچه يقيناً استفاده از نشانگرهاي CBDP و SCoT كه تنوع را بر اساس چندشكلي موجود در توالي‌هاي نواحي فعال ژنوم مشخص مي‌نمايند بر نشانگرهاي تصادفي و نيمه تصادفي ارجحيت دارد.