مدل يابي روابط ساختاري بين تجربه تروما با تجزيه پس از تروما در افراد داراي تجربه تروماي زلزله: نقش ميانجي اجتناب تجربه‌اي

مقدمه: تروماي زلزله، طيف گسترده اي از پيامدهاي روان شناختي گوناگون در مناطق آسيب‌ديده را به دنبال دارد. به علاوه نقش تجزيه پس از تروما- به عنوان يكي از پيامدهاي تروما و عامل شكل‌دهنده مشكلات روان‌شناختي- هنوز ناشناخته باقي مانده است؛ از اين رو، هدف از پژوهش حاضر مدل يابي روابط ساختاري بين تجربه تروما با تجزيه پس از تروما با ميانجي‌گري اجتناب تجربه‌اي بود. روش‌كار: روش پژوهش همبستگي با استفاده از تحليل معادلات ساختاري بود. جامعه آماري پژوهش شامل افراد داراي تجربه تروماي زلزله ساكن منطقه كرمانشاه (شهر سرپل ذهاب و ثلاث باباجاني) بودند كه از بين آنها تعداد 323 نفر با لحاظ نمودن ملاك‌هاي ورود و خروج به صورت نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند. ابزارهاي پژوهش عبارتنداز: پرسشنامه شدت مواجهه تروماتيك، پرسش نامه ي تجربه ي گسستگي بعد از تروما و پرسشنامه پذيرش و عمل- نسخه دوم. براي تحليل داده‌ها از روش معادلات ساختاري  در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و نرم افزار ليزرل استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه مدل آزمون شده از برازش مناسبي برخوردار است. همچنين نتايج ماتريس همبستگي نشان داد كه ميزان رابطه بين شدت تجربه تروما با تجزيه پس از تروما (0.17) و اجتناب تجربه‌اي (0.20) در سطح 0.01 معني‌دار است و ميزان رابطه بين اجتناب تجربه‌اي و تجزيه پس از تروما نيز 0.23 است كه اين رابطه در سطح 0.01 معني‌دار مي باشد. به علاوه نتايج اثر مستقيم و غيرمستقيم متغيرها در مدل نشان داد كه مسير مستقيم متغير‌ شدت تجربه تروما به متغير تجزيه پس از تروما معني دار نيست (β=0/17, t=1/729)، مسير مستقيم متغير‌ اجتناب تجربه اي به متغير تجزيه پس از تروما معني دار است (β=0/151, t=2/466) و مسير مستقيم متغير‌ تجربه تروما به متغير اجتناب تجربه اي معني دار است (β=0/315, t=3/063 ). همچنين اثر غيرمستقيم متغير‌ تجربه تروما بر متغير تجزيه پس از تروما از طريق اجتناب تجربه اي معني دار است (b=0/096, p 0/05). نتيجه‌گيري: در نظر گرفتن اجتناب تجربه‌اي به عنوان ميانجي رابطه بين شدت تجربه تروما (زلزله) و تجزيه پس از تروما، مي‌تواند به روشن‌سازي و تبيين بيشتر نقش تجزيه پس از تروما - به عنوان مكانيسم شكل‌دهنده بسياري از مشكلات روان‌شناختي- كمك كند.