متغيرها و معيارهاي مؤثر بر پدافند غيرعامل درمواجهه با تهديد ناآرامي‌هاي اجتماعي در محدودۀ كشور ايران

تهديدات روبه گسترش مردم‌محور، جايگاه ويژه‌اي در ميان تهديدات پدافند غيرعامل دارند كه نه ازجانب دشمن خارجي بلكه از طرف يكي از ارزشمندترين دارايي‌ها- مردم- واقع مي‌شود و سازوكار مقابله با اين تهديد پيچيده و حساس است. با پذيرش ضرورت عدم خشونت ورزي در مواجهه با اين تهديد، علم ميان‌رشته‌اي پدافند غيرعامل با ماهيت غيرنظامي خود يكي از مناسب‌ترين روشها براي مواجهه با ناآرامي‌هاي اجتماعي ذيل تهديدات مردم‌محور است. در اين راستا، اهداف پنج‌گانۀ تعريف شده در اين علم -با اولويت بازدارندگي- ضرورت شناخت جامع و تخصصي متغيرها و ماهيت آنها را بيان مي‌دارد و با شناخت متغيرها، امكان پايش و ارزيابي آنها و درنتيجه پيش‌بيني و مديريت مطلوب بحران فراهم مي‌گردد. هدف كلان اين پژوهش، استخراج و اولويت‌بندي متغيرهاي كلان مؤثر بر علم پدافند غيرعامل با تأكيد بر تهديدات مردم‌محور، با رويكرد بازدارندگي و با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) است. با تاكيد بر اهميت فرآيند تعريف متغيرها، اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي با ابزار مطالعه كتابخانه‌اي و مصاحبه به استخراج فهرست اوليۀ متغيرها پرداخته و پس از تدقيق فهرست به كمك پرسشنامۀ نيمه‌باز، به اولويت‌بندي آنها به روش مقايسات زوجي برمبناي نظر نخبگان مي‌پردازد. در فرآيند انجام پژوهش، هشت متغير كلان استخراج گرديد كه اولويت اول مربوط به متغيركلان سياست داخلي بوده و درميان زيرمجموعه‌هاي آن، متغير مشروعيت سياسي از اولويت بالاتري نسبت به ساير متغيرها برخوردار است. نتايج پژوهش ضمن تاكيد بر ارتباط اندام‌وار پدافند غيرعامل با طيف وسيعي از علوم ديگر، بر اهميت متغيرهاي غيركالبدي در مواجهه با تهديدات مردم محور شديداً تأكيد دارد.